شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم در 2 ژوئیه 2025 از آغاز فرآیند استخراج گاز از فاز اول پروژه گاز طبیعی مایع ‏میدان مشترک «تورتو آحمیم» واقع در مرز دریای موریتانی و سنگال خبر داد. این فرآیند شامل پمپاژ گاز از ‏میدان به سکوی شناور تولید است که در آن آب، میعانات و ناخالصی‌ها حذف می‌شوند‎.‌‏ به سرانجام رسیدن این ‏پروژه از جهاتی حائز اهمیت است. در این گزارش به اهمیت پروژه در سطح منطقه و بین‌الملل پرداخته می‌شود.‏

میدان گازی مشترک تورتو آحمیم

میدان گازی «تورتو آحمیم» در 115 کیلومتری سواحل موریتانی- سنگال در عمق 2850 متری واقع‌شده است که ‏در سال 2015 توسط شرکت چندملیتی آمریکایی «شورون» کشف شد. بر اساس برآوردهای اولیه ظرفیت این ‏میدان 450 میلیارد مترمکعب است و به‌عنوان یکی از میدان بزرگ گازی در سطح آفریقا بشمار می‌رود. پروژه ‏بهره‌برداری در سه فاز طراحی‌شده است: فاز اول با سرمایه‌گذاری 4.8 میلیارد دلاری و ظرفیت تولید سالانه 2.5 ‏میلیون تن گاز مایع به بهره‌برداری رسید. فاز دوم ظرفیت را به 10 میلیون تن (2027- 2028) و فاز سوم ظرفیت به ‌‏15 میلیون تن (2030) در سال می‌رساند.‏
‏ ساخت سکوی شناور حفاری از سال 2019 در چین آغاز شد و نهایتاً در سال 2023 به پایان رسید. بر اساس ‏توافقنامه امضاءشده سال 2022 میان دو کشور موریتانی و سنگال با شرکت‌های فعال در این پروژه‌، سهم شرکت ‏بریتیش پترولیوم56%، کوسموس انرژی 27%، پتروسین سنگال 10% و شرکت سوخت موریتانی 7% است. ‏

اهمیت میدان آحمیم بر اقتصاد موریتانی

اهمیت پروژه بهره‌برداری از گاز میدان آحمیم برای اقتصاد موریتانی را می‌توان در گزارش صندوق بین‌‌المللی ‏پول دریابیم. بر اساس این گزارش، موریتانی طی 30 سال آینده 14 میلیارد دلار درآمد ارزی از صادرات گاز ‏کسب خواهد کرد این میزان معادل یک‌هشتم درآمد صادرات 2023 (4.07 میلیارد دلار) است. اضافه بر آن، ‏پروژه با ایجاد 300 هزار فرصت شغلی، بخشی از نیروی کار موریتانی را دربر می‌گیرد. این طرح علاوه بر تنوع ‏بخشیدن سبد صادرات که تا بیش از این پروژه بر صادرات سنگ‌آهن و طلا وابسته است، جایگاه این کشور را ‏به‌عنوان یکی از صادرکننده گاز مایع در بازارهای جهانی انرژی مطرح می‌سازد و به کاهش بیکاری و افزایش ‏نرخ رشد اقتصادی از 4.7% به 14% در سال 2026 منجر خواهد شد.‏

اهمیت میدان آحمیم بر اقتصاد سنگال

سنگال به دلیل ثبات سیاسی نسبی و موقعیت استراتژیک خود، یکی از کشورهای پیشرو در جذب سرمایه‌گذاری ‏خارجی در منطقه غرب آفریقا است و در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفت و گاز به دنبال ‏ارتقای وضعیت اقتصادی خود است. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، درآمد سالانه سنگال از صادرات ‏گاز میدان آحمیم 1.09 میلیارد دلار معادل 20% صادرات سال 2023 (5.3 میلیارد دلار) و به مدت 30 سال ‏خواهد بود. راه‌اندازی این پروژه، علاوه بر ارتقای وضعیت اقتصادی و کاهش کسری بودجه (11% تولید ناخالص ‏داخلی) بر کاهش نرخ بیکاری و افزایش رشد اقتصادی از 7.1% به 10% در سال 2026 منجر خواهد شد. علاوه بر ‏آن سبد صادرات محصولات سنگال که بیش از این پروژه به نفت، طلا، فسفات، ماهی و مروارید وابسته است ‏تنوع می‌بخشد.‏

نگاه غرب به منابع جدید انرژی آفریقا

جنگ روسیه و اوکراین، تنش موجود در خاورمیانه و دریای سرخ نیاز کشورهای اروپایی به تأمین انرژی خود از ‏دیگر منابع موجود در جهان را آشکارتر ساخت. این وضعیت سبب شد تا توجه غرب به سمت منابع انرژی آفریقا ‏بیشتر شود. به‌ویژه اینکه آفریقا آینده انرژی جهان خواهد شد. در میان پروژه‌های برای تأمین بخشی از انرژی اروپا ‏تعریف شد. احداث خطوط انتقال گاز نیجریه به مغرب و نیز نیجریه به الجزایر از مهم‌ترین پروژه‌ها در حوزه ‏تأمین گاز اروپا می‌توان نام برد لیکن این پروژه‌ها در فاز مطالعاتی باقی‌مانده‌اند. پروژه آحمیم که وارد فاز ‏بهره‌برداری شده است می‌تواند سالانه 2.5 میلیون تن (معادل 3.5 میلیارد مترمکعب) از نیاز 295 میلیارد متر مکعبی ‏گاز اروپا را تأمین کند. اروپا سالانه 167 میلیارد مترمکعب گاز مایع وارد می‌کند. با توجه به نزدیک بودن مسافت ‏نسبت به صادرات گاز قطر این میدان از جایگاه ویژه‌ای نزد غربی‌ها برخوردار است.‏

نتیجه‌گیری

با آغاز اکتشاف نفت و گاز در موریتانی و سنگال از سال 2015، توجه کشورهای غربی به ساحل غربی آفریقا ‏جلب شده است. این روند به جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و اقتصادی این کشورها کمک کرده ‏و مناطق آفریقایی که قبلاً به‌عنوان کشورهای فقیر شناخته می‌شدند، به‌زودی به مراکز رقابت و سرمایه‌گذاری ‏بین‌المللی تبدیل خواهند شد.‏