وزیر امور خارجه چین، در راستای سنت ۳۵ساله این کشور که آفریقا را به عنوان مقصد اولین سفر خارجی سالانه انتخاب می ‌کند، از ۵ ‏تا ۱۱ ژانویه ۲۰۲۵ سفری مهم به چهار کشور آفریقایی (نامیبیا، جمهوری کنگو، چاد و نیجریه) انجام داده است. اهمیت آفریقا برای ‏سیاست خارجی چین در دهه های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته که منعکس کننده اهداف گسترده تر برای تقویت همکاری ‏جنوب با جنوب جهانی است.‏

هدف اصلی این سفر، اجرای نتایج نشست اواخر سال ۲۰۲۴مجمع همکاری چین-آفریقا در پکن است که هر سه سال یک ‌بار برگزار ‏می ‌شود. این نتایج در قالب برنامه اقدام مجمع همکاری چین - آفریقا (۲۰۲۷-۲۰۲۵) تدوین شده است. بر اساس این برنامه، ‏چین و آفریقا در سه سال آینده ۱۰ طرح مشارکتی در حوزه های یادگیری متقابل بین تمدن ها، رونق تجارت، همکاری زنجیره ای ‏صنعتی، اتصال، همکاری توسعه، مراقبت های بهداشتی، احیای روستایی و رفاه مردم، مبادلات مردمی، توسعه سبز و امنیت مشترک را ‏جهت پیشبرد مدرنیزاسیون چین و آفریقا اجرا خواهند کرد.‏

اهداف این سفر را می توان در ابعاد سیاسی، اقتصادی و گفتمانی ارزیابی کرد. به لحاظ سیاسی در حالی که فرانسه در دسامبر ۲۰۲۴ ‏پس از پایان پیمان همکاری دفاعی با چاد، خروج ارتش خود از این کشور در آفریقای مرکزی را آغاز کرده و اولین پایگاه نظامی را به ‏چاد تحویل داده است و سفر دسامبر ۲۰۲۴ جو بایدن به آنگولا، تنها سفر وی به آفریقای زیر صحرا در دوران ریاست جمهوری وی ‏بوده، چین در مقابل، آفریقا را در اولویت تقویم دیپلماتیک خود قرار داده است.‏

در حوزه اقتصادی، در سال ۲۰۲۳حجم تجارت چین با چاد ۱.۲ میلیارد دلار، با نامیبیا ۱.۳ میلیارد دلار، با جمهوری کنگو ۱۸.۷ میلیارد ‏دلار و با نیجریه ۲۲.۵ میلیارد دلار بوده است.‏ ‏نامیبیا تامین کننده اصلی منبع اورانیوم برای برنامه های هسته ای چین است. همکاری ‏در بخش مواد معدنی، توسعه بنادر، کشاورزی و شیلات نیز در دستور کار قرار دارد. در رابطه با جمهوری کنگو که به عنوان رئیس ‏مشترک نشست بعدی مجمع همکاری چین – آفریقا در سال ۲۰۲۷انتخاب شده است، گفتگوها بر روی همکاری در حوزه نفت جهت ‏تنوع دهی به منابع تامین انرژی متمرکز است. همچنین پروژه‌های زیرساختی، از جمله توسعه جاده‌ها و بندرها نقش برجسته‌ای دارند. ‏چاد به عنوان کشوری محصور در خشکی با منابع دست نخورده غنی، فرصت هایی را برای سرمایه گذاری چینی ها در زیرساخت ها و ‏انرژی ارائه می دهد. نیجریه به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای آفریقا و پرجمعیت ترین کشور، از ستون های سیاست چین در ‏آفریقا محسوب می شود. گسترش تجارت، تقویت همکاری در ارتباطات و فناوری و رسیدگی به چالش های امنیتی در منطقه از ‏موضوعات مد نظر دو طرف است.‏

از نظر گفتمانی نیز تعداد بالای آرای کشورهای آفریقایی در سازمان ملل و همسو ساختن آنها با چشم انداز مطلوب پکن، این پتانسیل ‏را دارد که در راستای تغییر مربوط به شکل نهادهای چندجانبه، محتوای رژیم های بین المللی و بازتعریف ارزش های جهانی نظیر ‏حقوق بشر، دموکراسی، جریان اطلاعات و ... به چین کمک شایانی کند.‏

چین از این دست اقدامات در راستای تضمین رشد مداوم عرصه داخلی و همچنین تحکیم اجماع کشورهای جنوب بهره گیری می کند. ‏این بازدید در حالی که ترامپ قرار است در ۲۰ ژانویه دومین دوره ریاست‌جمهوری خود را آغاز کند، اهمیت بلوک جنوب را گوشزد می ‏کند. این اقدامات موقعیت چین را در تکمیل مراحل مشروعیت ‌زدایی و غیرمتمرکز سازی حکمرانی جهانی (به‌عنوان دو گام از روند افول ‏آمریکا) تقویت کرده و نقش فعال این کشور را در اقیانوس اطلس، به ‌عنوان حیات خلوت غرب، نهادینه ‌تر می‌کند.‏


author

اندیشکده تهران


0 دیدگاه

logo

ارسال دیدگاه