ایران سال جدید میلادی را با چالش‌های بزرگی از قبیل از دست دادن متحدان منطقه‌ای، اقتصاد تحریم ‌شده و افزایش نارضایتی مردم آغاز کرده است. این شرایط بحرانی، ایران را میان مذاکره یا رویارویی با جامعه جهانی، به‌ویژه دولت دونالد ترامپ، قرار داده است.

برای ایران، مذاکره نیازمند پذیرش امتیازات سیاسی دشوار است. آن‌ها باید فضای بیشتری به اصلاح‌طلبان بدهند که می‌خواهند با رهایی از تحریم‌های آمریکا اقتصاد ایران را سامان دهند و همچنین در پی کاهش نزدیکی به روسیه و فاصله گرفتن از جنگ اوکراین هستند.

ایران در شرایطی قرار دارد که دو بازوی اصلی مقاومت آن در غزه و حزب‌الله لبنان، تحت حملات شدید اسرائیل آسیب‌دیده‌اند. این حملات دیگر متحدان ایران در منطقه را نیز درگیر کرده است. درگیری میان حوثی‌های یمن و اسرائیل نیز به شلیک موشک از سوی یمنی‌ها و بمباران بنادر، تأسیسات نفتی و فرودگاه صنعا توسط ارتش اسرائیل ختم شده است که باعث تضعیف حوثی‌ها شده است. علاوه بر این، ماه گذشته، یک ائتلاف شورشی تحت حمایت ترکیه حملاتی در سوریه آغاز کرد که به سرنگونی بشار اسد، متحد نزدیک به ایران، انجامید که این تحولات موجب عقب‌نشینی نظامی ایران از سوریه شد.

اقتصاد ایران به دلیل سوء مدیریت داخلی و تحریم‌های آمریکا آسیب زیادی دیده است. تورم سال گذشته در ایران حدود 30 درصد بود و ارزش ریال به نصف کاهش یافت. این مشکلات باعث نارضایتی گسترده‌ای از سوی بسیاری از مردم ایران شد. به‌همین خاطر ممکن است ایران به دنبال راهی برای تفاهم با غرب، ازجمله ایالات‌متحده باشد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در ماه جاری آمادگی کشورش برای از سرگیری مذاکرات را اعلام کرده است.

راه جایگزین ایران ممکن است شامل تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای و گسترش نیروهای نیابتی در خاورمیانه و جهان باشد. همچنین احتمال دارد که به مسکو و پکن نزدیک‌تر شود و با طرح‌هایی نظیر گسترش همکاری با بریکس، قصد چالش کشیدن سلطه مالی آمریکا را در سطح جهانی داشته باشد.

ترامپ از زمان روی کار آمدن در ۲۰ ژانویه در مورد نحوه برخورد با ایران با سناریوهای مختلفی روبه‌رو است. او ممکن است سناریوی تشدید «کمپین فشار حداکثری» از طریق گسترش تحریم‌ها و تقویت اجرای آن‌ها را انتخاب کند. این می‌تواند شامل تحریم‌های شدیدتر علیه کشورها و شرکت‌هایی باشد که همچنان با ایران تجارت می‌کنند. یا انتخاب رویکرد نظامی علیه ایران را در پیش بگیرد که با خطراتی همراه است. حمله آمریکا و اسرائیل ممکن است موجب افزایش احساسات میهن‌پرستانه در ایران و حمایت از رهبران آن شود. همچنین، تجربیات گذشته نشان داده‌ که مداخلات نظامی در خاورمیانه اغلب پیامدهای غیرمنتظره‌ای به دنبال دارد، مانند آشوب‌هایی که لیبی را فرا گرفت.

بهترین گزینه برای ترامپ بازگشت به مذاکره است. او در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود توافق هسته‌ای ایران در زمان اوباما را به سخره گرفت و از آن خارج شد، اما وعده او برای دستیابی به توافق بهتر عملی نشد. اکنون ترامپ فرصت جدیدی دارد. امیدواریم که او و همتایانش در ایران از این فرصت استفاده کنند قبل از اینکه از بین برود.

منبع: أمد - لندن