از زمان پایان جنگ ۱۲روزه، گمانه‌زنی‌های مختلفی راجع به آینده برنامه هسته‌ای ایران انجام شده است. آمریکا، اروپا و اسرائیل این نگرانی را دارند که ایران در راهبرد موشکی و هسته‌ای خود تغییر ایجاد کند. در چنین فضایی، اخبار متعددی راجع به آزمایش‌های موشکی جدید ایران در خبرگزاری‌ها منتشر شده و بر گمانه‌ها افزوده است.

افزایش برد موشکی؟

نتانیاهو در یکی از اظهارات اخیرش ادعا کرد که ایران در حال توسعه موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) است تا شهرهای ایالات متحده را زیر اسلحه‌های اتمی خود قرار می‌دهند. چنین ادعایی می‌تواند صرفاً جهت برجسته‌سازی تهدید ایران برای غرب بوده باشد. پس از آن، احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس بیان کرد که رهبری محدودیت بُرد موشک‌ها را برداشته است.

افزون بر این، ماه گذشته عکس‌هایی از یک آزمایش موشکی در آسمان نواحی شمال شرقی کشور منتشر شد که توجهات را به خود جلب کرد. یک روز پس از آن، محسن زنگنه، نماینده مجلس، اعلام کرد که این عکس‌ها مربوط به تست یک موشک قاره‌پیما بوده است. هرچند تحلیل‌های  دیگری نشان دادند که عکس‌ها احتمالاً مربوط به تست ماهواره‌بر ذوالجناح از مجموعه فضایی امام خمینی (ره) واقع در سمنان بودند.

اگر ایران بخواهد توسعه موشک‌های قاره‌پیما را آغاز کند، باید در نظر بگیرد که چنین موشک‌هایی بدون داشتن کلاهک هسته‌ای فاقد اثرگذاری کافی هستند. برخلاف موشک‌های برد کوتاه و متوسط، شلیک گسترده نوع قاره‌پیما دشوار و هزینه آن به نسبت اثرگذاری‌اش بالا است. همچنین بحث دقت این موشک‌ها نیز مطرح است. به این دلایل، توسعه موشک قاره‌پیمای متعارف راهبردی بدون نتیجه مؤثر یا کسب فایده‌ قابل توجهی است که صرفاً تنش با غرب را افزایش می‌دهد.

ماجرای کلاهک الکترومغناطیسی

یکی دیگر از بحث‌هایی که پس از جنگ برجسته شد، توانایی ایران در ساخت کلاهک‌های موشکی با قابلیت EMP (electromagnetic pulse) یا همان پالس الکترومغناطیسی بود. این نوع از تسلیحات به گونه‌ای هستند که در لحظه انفجار، به جای تلفات انسانی، با ایجاد پارازیت، هرگونه ارتباطات الکتریکی و الکترونیکی، همچون نیروگاه‌های برق، تلفن‌های همراه، شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی، برق تأسیسات (نظامی و غیرنظامی) و ساختمان و غیره را قطع می‌کند. به همین دلیل تسلیحات الکترومغناطیسی برای هر کشوری می‌توانند خطرناک باشند.

بنا بر ادعای اسرائیل، ترور دانشمندان هسته‌ای در جریان جنگ ۱۲روزه توانست پروژه‌های EMP ایران را متوقف کند. با این حال، اخیراً اخباری غیررسمی مبنی بر تست موشکی با نام رستاخیز منتشر شد که قابلیت EMP را دارد. در صورت صحت اخبار، چنین نام‌گذاری با این قابلیت تطابق دارد، چرا که ایران می‌تواند با شلیک چندین موشک نه تنها زیرساخت‌های غیرنظامی، بلکه پایگاه‌های هوایی ارتش اسرائیل را نیز از کار بیاندازد و به عبارت دیگر، تمامی ارتش را رژیم را فلج کند. با این حال در این حالت، مسئله امکان پاسخ اسرائیل با استفاده از سلاح هسته‌ای وجود خواهد داشت.

اما ادعای اسرائیل تا چه اندازه صحیح است؟ پروژه EMP در ایران تازگی ندارد. در سال ۲۰۱۵ تِرِنت فرانکس، عضو جمهوری‌خواه پیشین مجلس نمایندگان، به کتابچه‌ای ایرانی با نام «دفاع غیرعامل» اشاره می‌کند که در سال ۲۰۱۰ نگاشته شده که توصیه می‌کند ایران باید به این فناوری دست یابد. به ادعای فرانکس، از آنجا که دکترین هسته‌ای ایران مبنی بر حرمت سلاح هسته‌ای بود، استفاده از پالس الکترومغناطیسی برای فرماندهان ایران جذاب شد.

افزون بر این، پیتر پِرای، رئیس سابق کمیسیون EMP مجلس نمایندگان نیز یک بار در سال ۲۰۲۰ به همکاری احتمالی کره شمالی و ایران برای توسعه این تسلیحات اشاره کرد. میزان پیشرفت ایران در این پروژه محل پرسش است و گفته می‌شود احتمال دارد ایران به این فناوری به طور کامل دست یافته باشد، چه اینکه جروزالم‌پست  و اندیشکده جینسا، سال گذشته گزارش دادند که ایران برخی تسلیحات EMP را به حزب‌الله منتقل کرده است. این اخبار در کنار گزارش‌های غیررسمی موشک رستاخیز، احتمال در اختیار داشتن چنین سلاحی را بالا می‌برد.

پس از پایان جنگ ۱۲روزه، ادعاها درباره پیشرفت ایران در برنامه موشکی و EMP افزایش یافته است. این موضوع در کنار اظهارات برخی نمایندگان مجلس درباره تلاش برای موشک‌های قاره‌پیما و حذف محدودیت برد نشان می‌دهد ایران برای افزایش قدرت بازدارندگی خود و جهت آمادگی برای جنگ مجدد با اسرائیل احتمالاً در حال بازنگری در راهبرد موشکی خود است.