به دنبال اختلاف در نتایج انتخابات ژوئیه ۲۰۲۴، بسیاری از ونزوئلایی‌ها، از جمله سران اصلی اپوزیسیون از عدم تمایل دولت بایدن به اتخاذ یک اقدام جدی مالی علیه نظام مادورو خسته شده‌اند و انتظارات از دولت ترامپ برای سرنگونی مادورو بسیار زیاد است. دولت بایدن تحریم‌ها علیه مادورو را در ازای آشتی دموکراتیک و وعده انتخابات منصفانه‌تر و آزادتر تعلیق کرده بود؛ اما تقریباً بلافاصله پس از این، نظام مادورو این توافق‌ها را نقض کرد و به وعده بلندمدت خود در مسائل حقوق بشری و گشایش دموکراتیک عمل نکرد. پس از لغو تحریم‌های ونزوئلا، دولت بایدن شروع به اعطای مجوز {فروش نفت از کانال رسمی} به این کشور نمود. دولت بایدن چند دلیل اصلی برای توجیه استفاده از مجوز نفتی برای نظام مادورو داشت:

۱- امکان افزایش شفافیت در صنعت نفت ونزوئلا پس از صدور مجوز نفتی

صنعت نفت ونزوئلا به دلیل تحریم و فساد فراگیر، دچار یک اقتصاد غیررسمی تحریمی و تخفیف‌های زیاد در صادرات نفتی در بازار سیاه به انحراف کشیده شده بود. دولت بایدن استدلال می‌کرد که مجوزهای نفتی شفافیت را برگردانده است؛ زیرا شرکت‌های نفتی سنتی (همچون شورون، ام‌اندپی، انی و رپسول) جای شرکت‌های غیرسنتی را گرفتند. در همین حال، صادرات از طریق کانال‌های رسمی رایج و بدون تخفیف بازار سیاه انجام شد. با این وجود، این مسئله شامل نحوه فعالیت این شرکت‌های نفتی نمی‌شود چرا که این شرکت‌ها قراردادهای خود با دولت ونزوئلا را ذیل قانون ضد انسداد (2020 Anti blockade Act) امضا کرده‌اند که مانع نظارت و شفافیت می‌شود و محرمانگی را افزایش می‌دهند. هیچ‌یک از طرفین مفاد توافق و نحوه توزیع درآمدهای آن را آشکار نکرده‌اند.

۲- کمک مجوزهای نفتی به امنیت انرژی جهانی

دولت بایدن همچنین استدلال می‌کرد که به دنبال تهاجم روسیه به اوکراین، ونزوئلا به نقش خود به عنوان شریک راهبردی آمریکا در حوزه انرژی ادامه می‌دهد. پالایشگاه‌های آمریکا اکنون به عرضه قابل اتکای نفت از سمت ونزوئلا دسترسی دارند. با این وجود، عرضه نفت ونزوئلا ناپایدار است؛ زیرا مادورو هنوز با ریشه‌های فروپاشی صنعت نفت از جمله نهادهای مصادره‌کننده اموال خصوصی و همچنین انحصار شرکت دولتی نفت و گاز طبیعی ونزوئلا (PDVSA) برخورد نکرده است. ونزوئلا برای رساندن تولید نفت به دوران اوج خود در ۱۹۹۸، یعنی زمانی که چاوز به قدرت رسید، نیازمند اصلاحات نهادی گسترده و ثبات سیاسی است که مادورو هیچ کدام از آن‌ها را انجام نخواهد داد.

۳- کاهش مهاجرت ونزوئلایی‌ها با کاهش فشار تحریم

سیل پناهندگان و مهاجرین از ونزوئلا یکی از بزرگترین بحران‌های جهان است که تا دسامبر ۲۰۲۴، تقریباً به ۷.۸ میلیون رسید. این رقم حتی از دو کشور سوریه و اوکراین که درگیر منازعه داخلی و جنگ هستند بیشتر است. با این‌حال، ریشه‌های این مسئله تغییری نکرده است: فروپاشی دموکراتیک، استبداد و فقدان حقوق اساسی بشر که با بحران‌های اقتصادی ناشی از سوءمدیریت تشدید شده است. دولت بایدن کاهش تحریم‌ها را ابزاری برای بهبود محرک‌های اقتصادی مهاجرت از ونزوئلا می‌دانست؛ اما تعداد مهاجرین در زمانی که بایدن در قدرت بود به افزایش خود ادامه داد و عددی نزدیک به یک میلیون مهاجر با ملیت ونزوئلایی گزارش شده است.

۴- فاصله‌گذاری با «محور اقتدارگرایان»

برخی تحلیل‌‌گران نگرانی خود را از کنسرت قدرت‌ها (چین، روسیه و ایران) ابراز می‌کنند که حامی مادورو هستند و بقایش را برای منافع ملی‌شان حیاتی می‌دانند. طبق این تحلیل‌ها، سیاست‌های ایالات متحده این بلوک از کشورها را با تشویق به اتخاذ راهبردهای ضدتحریمی مشترک به یکدیگر نزدیک‌تر کرده است. با این حال، مادورو مدت‌هاست که به محور اقتدارگرایان نزدیک شده و خود او سال‌هاست که در شبکه رهبران اقتدارگرا قرار دارد. به دنبال تعلیق تحریم‌ها توسط بایدن، ونزوئلا توانست در عمل نفت بیشتری به جهان صادر کند؛ اما علی‌رغم زمین بازی گسترده‌ای که ونزوئلا در اختیار داشت، چین همچنان مقصد اصلی نفت ونزوئلا در ۲۰۲۴ بود.

 بازگشت به کارزار فشار

همان‌طور که مشاهده شد، استدلال‌ها به نفع حفظ مجوزهای نفتی مستحکم نیستند و از آنجا که شرایط روی زمین در ونزوئلا به شدت از ژوئیه ۲۰۲۴ تغییر کرده است، سیاست‌های تحریمی آمریکا نیز باید تغییر کنند. تحریم‌ها باید به عنوان اهرم فشاری علیه دولت مادورو ادامه یابند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند هرچه مادورو بیشتر در قدرت بماند، ونزوئلایی‌های بیشتری از کشور می‌گریزند. اگرچه مادورو وعده داده که مهاجرین را در کشور نگه دارد، اما نمی‌توان به این وعده‌ها اعتماد کرد.

نویسنده:  رایان سی.برگ
منبع: مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک