رئیس‌جمهور پیشین با توجه به وضعیت حقوقی که دارد می‌خواهد به اتکای پایگاه حامی خود، فشار سیاسی همه‌جانبه‌ای را علیه نظام سیاسی راه بیاندازد تا در نهایت آن‌ها را وادار به تسلیم کند؛ اما باید به یاد داشت که مورالس امروز مورالس ۲۰۱۹ نیست. اگر تخمین نظرسنجی‌ها صحت داشته باشد، او پشتیبانی مردمی کافی برای پیروزی بر نظام سیاسی ندارد.


اخیراً، اِوو مورالس، رئیس‌جمهور پیشین بولیوی، در صفحه توئیتر خود  تأسیس حزب جدید Evo Pueblo (عبارتی اختصاری در اسپانیایی به معنای بازمی‌گردیم تا از مردم اطاعت کنیم) را اعلام کرد. حزب مذکور در حالی پا به صحنه سیاست در این کشور می‌گذارد که هم مورالس و هم حزب «حرکت به سمت سوسیالیسم» (MAS) که مورالس پیشتر رهبر آن بود در آشفتگی به سر می‌برند. از یک سو مورالس به اتهام قاچاق و سوءاستفاده جنسی از یک کودک از فعالیت‌ سیاسی منع شده و حتی اکنون یک قاضی دستور دستگیری او را نیز صادر کرده است. از سوی دیگر، لوئیس آرسه رئیس‌جمهور کنونی از حزب MAS در نظرسنجی‌ها محبوبیت بسیار پایینی دارد.

شکاف میان مورالس و MAS ریشه در انتخابات ۲۰۱۹ دارد. در آن سال، مورالس توانست با کسب ۴۷٪ آرا رقیب خود، کارلوس مِسا از حزب اجتماع مدنی (CC) (میانه‌رو) با ۳۶٪ را شکست دهد. مجادله بر سر نتایج انتخابات، منجر به تحقیقات و گزارش  سازمان دولت‌های آمریکایی (OAS) شد که طبق آن در فرایند شمارش آرا اقدامات عامدانه‌ای برای تغییر نتایج صورت گرفته بود. پس از انتشار گزارش، نیروی پلیس به معترضان پیوست و مورالس ضمن استعفا به مکزیک پناهنده شد. با برگزاری انتخابات مجدد، آرسه، نامزد جدید حزب و متحد پیشین مورالس به جایگاه ریاست‌جمهوری رسید. از این زمان درون حزب MAS میان طرفداران مورالس و آرسه شکافی شکل گرفت که در سال ۲۰۲۳ بر سر انتخاب رهبر به اوج خود رسید و در نهایت مورالس جدایی خود را از حزب اعلام کرد.

 تلاش برای بازگشت به قدرت در کنار پرونده‌های حقوقی، وضعیت مورالس را پیچیده کرده است. ژانویه ۲۰۲۵ حکم دستگیری او صادر شد؛ اما او که پیشتر به بولیوی بازگشته بود، اکنون در جنگل‌های کیلاکولو مخفی شده است؛ زیرا به عنوان اولین رئیس‌جمهور ‌بومی از حمایت بومیان در این منطقه برخوردار است. مردم منطقه نیز در برابر تلاش‌های پلیس برای یافتن او مقاومت کرده‌اند. مورالس با تأسیس حزب جدید تلاش کرد تا به انتخابات بازگردد؛ اما به دلیل محدودیت زمانی در ثبت حزب، مجبور شد با حزب کوچک «جبهه پیروزی» (FPV) وارد ائتلاف شود. با این وجود هنوز هم بعید به نظر می‌رسد که بتواند به صورت قانونی در انتخابات شرکت کند؛ مگر اینکه به وسیله فشار سیاسی هوادارانش، دولت و انتخابات اوت ۲۰۲۵ را تحت‌ تأثیر قرار دهد.

حزب سوسیالیست MAS نیز وضعیت مناسبی ندارد. بر اساس آخرین نظرسنجی، آرسه تنها ۱۳٪ محبوبیت دارد. احتمالاً به همین دلیل او هنوز رسماً اعلام نامزدی نکرده است. اصلی‌ترین گزینه احتمالی حزب، آندرونیکو رودریگز، رئیس جوان سنای بولیوی، ۲۲.۵٪ محبوبیت دارد. البته در این نظرسنجی مورالس در گزینه‌ها نبوده است. در نظرسنجی دیگری که نام او نیز آمده بود، مورالس ۱۰٪ محبوبیت داشت و تقریباٌ به همین میزان از سبد رأی رودریگز و مقداری از سبد آرسه کاسته شده بود؛ بنابراین سرنوشت رودریگز و حزب MAS به اقدامات آینده مورالس و پافشاری‌ او برای شرکت در انتخابات وابسته خواهد بود. این مسئله زمانی اهمیت دوچندان می‌یابد که بدانیم در نظرسنجی‌ها احزاب راست و محافظه‌کار (نظیر ائتلاف بزرگ PPB-CN به معنای برنامه پیشرفت بولیوی_همگرایی ملی) رقابت نزدیکی با MAS دارد.

نبرد کنونی میان مورالس و MAS ارتباط کمی با رویکردهای سیاسی آن‌ها دارد. هر دو به عنوان حامیان سوسیالیسم، موافق گسترش برنامه‌های رفاهی و مخالف سرمایه‌داری هستند. این نبرد بیشتر بر سر قدرت و تلاش مورالس برای رهایی از پرونده‌های حقوقی است. با این وجود، او به لحاظ قانونی هیچ‌راهی برای ورود به انتخابات ندارد. از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۹ او سه بار متوالی رئیس‌جمهور شد و طبق اصلاحیه قانون اساسی در سال ۲۰۲۳، هیچکس نمی‌تواند بیش از دو دوره به ریاست‌جمهوری برسد. این موضوع به علاوه محرومیت از تصدی پست سیاسی به دلیل اتهامات واردشده موفقیت او را قانوناٌ ناممکن می‌کند.

رئیس‌جمهور پیشین با توجه به وضعیت حقوقی که دارد می‌خواهد به اتکای پایگاه حامی خود، فشار سیاسی همه‌جانبه‌ای را علیه نظام سیاسی راه بیاندازد تا در نهایت آن‌ها را وادار به تسلیم کند؛ اما باید به یاد داشت که مورالس امروز مورالس ۲۰۱۹ نیست. اگر تخمین نظرسنجی‌ها صحت داشته باشد، او پشتیبانی مردمی کافی برای پیروزی بر نظام سیاسی ندارد. با توجه به درگیری بومیان حامی مورالس با پلیس در ۲۰۲۴، ممکن است یک راه دیگر توسل به خشونت باشد. باید دید در ماه‌های آتی مورالس چه روشی را برای بازگشت خود به قدرت انتخاب می‌کند.


اندیشکده تهران


0 دیدگاه

logo

ارسال دیدگاه