سفر امروز محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق به ایران، در شرایط منطقه‌ای بسیار حساس و پرتنشی رخ ‏می‌دهد. در این سفر، انتظار می‌رود که دستورکارهای کلیدی مرتبط با این تحولات مورد گفتگو و مناقشه قرار ‏بگیرند. به احتمال زیاد محور گفتگوهای السودانی در تهران دو موضوع اصلی خواهد بود: وضعیت جاری سوریه ‏و موقعیت گروه‌های مقاومت عراقی. مسائل مربوط به سوریه و گروه‌های مقاومت، ابعاد تعیین‌کننده و حساسی ‏برای ثبات منطقه و روابط بین ایران و عراق دارند‎.‌‏ موضوعات دیگری مانند انرژی و گاز هم می‌تواند در این سفر ‏مورد توجه قرار بگیرد. صدور گاز ایران به عراق متوقف شده و این توقف به معنای اختلال جدی در تأمین برق ‏این کشور است؛ به ویژه آنکه قرارداد واردات گاز عراق از ترکمنستان هنوز وارد فاز عملیاتی نشده است.‏

سفر السودانی، نمایانگر نگرانی‌های دولت عراق و همچنین تلاش‌های آن برای همگرایی دیدگاه‌های بازیگران ‏منطقه‌ای و ارائه تصویری از یک میانجی بی‌طرف و در عین حال فعال است‎.‌‏ اخیرا، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر ‏احتمال از سرگیری حملات ایالات متحده علیه مواضع گروه‌های مقاومت در خاک عراق و حتی تغییر نظام ‏سیاسی آن، مشابه آنچه که در سوریه رخ داد، مطرح شده است. گروه‌های مقاومت یا فصائل، علی‌رغم توقف ‏حملات موشکی و پهپادی به سرزمین‌های اشغالی تحت فشارهای مستمر نخست‌وزیر و برخی از اعضای ‏چارچوب هماهنگی شیعیان، همچنان یک منبع نگران‌کننده برای رژیم صهیونیستی و آمریکا هستند. صرف ‏توقف این حملات، به نظر نمی‌رسد که برای این دو کافی باشد و نگرانی‌های جدی در مورد توان نظامی و ‏تسلیحات این گروه‌ها وجود دارد.‏

‏ بنابراین، تضعیف یا نابودی توان نظامی این گروه‌ها، می‌تواند به عنوان یک هدف فوری برای واشنگتن و تل‌آویو ‏مطرح باشد. با این حال، برخی شواهد نشان می‌دهد واشنگتن در هفته‌های اخیر از حملات مستقیم اسرائیل به ‏عراق جلوگیری کرده و در نتیجه، فشارهایی بر السودانی و چارچوب هماهنگی وارد شده تا از این فرصت برای ‏خلع سلاح گروه‌های مقاومت استفاده کنند. دور از انتظار نیست که شایعات مطرح شده در خصوص تغییر نظام ‏سیاسی در عراق، تلاش‌هایی هدفمند برای ایجاد فشار بر السودانی و شیعیان برای پذیرش تغییرات بنیادین یعنی ‏خلع سلاح یا ادغام فصائل در ارتش باشد‎.‎

موضوع جمع‌آوری سلاح از گروه‌های مقاومت و تحویل آن به دولت، که به طور جدی مطرح شده و از سوی ‏مراجع دینی شیعه مانند آيت‌الله العظمی سیستانی، رهبر جریان حکمت و مقتدی صدر مورد تاکید قرار گرفته، ‏بازتاب نگرانی‌های عراق از کشیده شدن ناخواسته به درگیری‌های منطقه‌ای است. بغداد، به ویژه پس از تشدید ‏اقدامات اسرائیل و حملات سنگین به گروه‌های مقاومت در غزه و لبنان و ورود مستقیم آن به رویارویی با ایران، ‏بر این باور است که این گروه‌ها ممکن است بدون دلیل موجه، کشور را وارد تنشی کنند که هیچ سودی برای ‏عراق نخواهد داشت‎.‎

بنابراین، انتظار می‌رود که یکی از محورهای اصلی مذاکرات السودانی با مقامات ارشد ایرانی، متقاعد کردن ‏گروه‌های مقاومت به خلع سلاح باشد. این درخواست، نه تنها خواسته دولت السودانی، بلکه مورد حمایت اجماع ‏حاکم در چارچوب هماهنگی شیعیان نیز هست‎.‎

در چشم‌انداز منطقه‌ای فعلی و تحولات آن، السودانی و چارچوب هماهنگی تلاش می‌کنند تا ایران را نسبت به ‏شرایط جدید سوریه متقاعد کرده و دیدگاه تهران را در مورد تحولات این کشور و مدیریت جدید آن، به ‏دیدگاه سایر کشورهای منطقه نزدیک کنند‎.‌‏ السودانی پس از تهران به قطر خواهد رفت. با توجه به روابط حسنه ‏دوحه با تهران و گروه‌های سوری، به نظر می‌رسد که السودانی از مقامات قطری درخواست خواهد کرد تا در ‏راستای این تلاش‌ها، زمینه را برای نزدیکی نسبی بین تهران و دمشق یا حداقل کاهش تنش میان آنها فراهم کنند‎.‎

در آستانه بازگشت ترامپ به قدرت، السودانی تلاش‌های دیپلماتیک جدی برای کاهش تنش‌ها در منطقه انجام ‏می‌دهد، زیرا هرگونه بی‌ثباتی در منطقه، می‌تواند پیامدهای مستقیم و منفی برای عراق داشته باشد و حتی احتمال ‏بازگشت تروریسم به این کشور را افزایش دهد.‏

‏ در نهایت برگزاری موفقیت‌آمیز نشست آتی سران عرب در بغداد، که نخستین نشست سران بدون حضور اسد خواهد بود، ‏از اهمیت ویژه‌ای برای عراق برخوردار است و مسائل مربوط به سوریه و جنگ غزه از جمله موضوعات اصلی آن ‏خواهد بود. السودانی با استفاده از این فرصت‌ها و البته تهدیدها و همچنین به کار گیری دیپلماسی فعال، به دنبال ‏تقویت جایگاه عراق و کسب بیشترین منافع برای کشورش و دور نگه داشتن آن از تهدیدات بالقوه منطقه‌ای ‏است.‏