تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت درباره ایران، با مخالفت جدی چین و روسیه مواجه شده است. پیش از این، ایران به صراحت اعلام نموده بود که این اقدام، اولاً به دلیل بدعهدی اروپا در عمل به تعهدات برجام و ثانیاً به دلیل اینکه خارج از فرآیند کمیسیون اختلافات در برجام و صرفاً از مجرای نامه‌نگاری مستقیم به شورای امنیت، به اجرا درآمده، فاقد اعتبار است.

اختلاف تفسیر چین و روسیه با دیگر اعضای دائم شورای امنیت در این خصوص، عملاً اجرای تحریم‌ها در سطح نظام بین‌الملل را با اخلال روبرو می‌سازد. به بیان دیگر، این صرفاً یک اختلاف تفسیر نیست بلکه نمودی از تعارض منافع و تضعیف هژمونی آمریکاست که به شکل‌گیری یک نظام چندقطبی و افزایش سطح و نقش دیگر بازیگران جهانی و منطقه‌ای منجر می‌شود.

این مخالفت جدی از سوی مسکو و پکن، مانع تصویب هر قطعنامه تحریمی جدیدی علیه ایران در شورای امنیت، ازجمله در موضوعات دیگر مانند موشکی و منطقه‌ای و ادعاهای حقوق بشری است. از سوی دیگر، در سطح عملیاتی نیز می‌تواند به کشورهای غیرغربی و ناهمسو با آمریکا و اروپا این امکان و اراده را ببخشد که اجرای تحریم‌ها را نادیده گرفته و یا حداقل در سطح دیپلماتیک، به صورت نمادین، آن را نامعتبر بخوانند. در نتیجه تجارت ایران با قدرت‌های آسیایی و جنوب جهانی در آفریقا و آمریکای لاتین، هرچند تحت فشارهای ثانویه، ادامه خواهد یافت.

اما در خصوص شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی به نظر می‌رسد با توجه به برتری مبادلات با دلار از یک‌سو و نگرانی از تأثیر تحریم‌های ثانویه بر میزان و مشارکت این شرکت‌ها در کشورهای غربی از سوی دیگر، بعید است که روایت چین و روسیه، عملاً منجر به ناکارآمدی رژیم تحریم‌ها علیه ایران شود.

اما تأثیر عملیاتی دیگری که این اختلاف روایت برای دیپلماسی ایران دارد، این است که پوشش و اهرم فشاری برای ایران خواهد بود تا بتواند در مذاکرات احتمالی آینده، از شکاف موجود در بین قدرت‌های بزرگ برای فشار بر غرب جهت تعدیل زیاده‌خواهی‌ها و شکل‌گیری یک توافق متوازن در پرونده هسته‌ای، بهره‌مند شود.

قابل ذکر است که ریاست دوره‌ای روسیه بر شورای امنیت نیز این فرصت را تداوم می‌بخشد. روسیه به‌عنوان رئیس دوره‌ای شورای امنیت می‌تواند با ابزارهای رویه‌ای (مثل تنظیم دستور جلسه یا تعویق نشست‌ها) «تشکیل کمیته‌های نظارت» بر اجرای تحریم‌ها را به تعویق بیندازد، گرچه نمی‌تواند به طور کامل و قطعی، مانع تشکیل این کمیته‌ها شود.

در واقع روسیه می‌تواند بیان کند که با توجه به اختلاف تفسیر موجود و عدم اجماع در این باره، نمی‌تواند این موضوع را در دستور کار قرار دهد. البته پس از آن، رئیس بعدی می‌تواند همان موضوع را در دستور کار قرار دهد و دبیرخانه را مأمور فعال‌سازی کمیته‌های بازرسی کند. این اقدام می‌تواند به مثابه خرید زمان برای ایران، تشدید فشارهای اقتصادی را معلق سازد تا جمهوری اسلامی بتواند به مرور سازوکارهای ضدتحریمی مناسب را تعبیه سازد و یا ابتکار دیپلماتیکی برای شکل‌گیری توافقی مطلوب، سامان دهد.