از زمان آغاز حملات رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه پس از عملیات طوفان‌الاقصی و گسترش دایره جنگ توسط رژیم به لبنان و سپس جمهوری اسلامی ایران، همواره یکی از توصیه‌های سیاستی برای مقابله موثر با اسرائیل، هدف قرار دادن زیرساخت انرژی رژیم به‌عنوان یکی از نقاط آسیب‌پذیری این رژیم بوده است. علی‌رغم این‌که هدف قراردادن پالایشگاه حیفا به‌عنوان بخشی از این پازل در طول جنگ 12 روزه به‌وقوع پیوست اما زمین‌گیر نمودن رژیم صهیونیستی در حوزه انرژی به اقدامات گسترده‌تری نیاز دارد.

اهمیت پالایشگاه حیفا و میزان تخریب وارده

نیروهای مسلح ایران در پنجمین روز از جنگ 12 روزه و در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به یکی از واحدهای فاز 14 پالایشگاه پارس جنوبی و همچنین پالایشگاه گازی فجر جم، پالایشگاه بازان واقع در بندر حیفا در سرزمین‌های اشغالی را هدف موشک‌های بالستیک خود قرار دادند. در اثر این حمله، سه تن از کارکنان پالایشگاه حیفا کشته و تاسیسات برق و بخار این پالایشگاه کاملا تخریب شدند. این حمله منجر به خروج یک ماهه پالایشگاه حیفا از مدار تولید شد. پالایشگاه حیفا در سال 2024 حدود 50% بنزین، 60% گازوئیل و 44% از گاز خانگی(LPG) در سرزمین‌های اشغالی را تامین کرده است. در همین راستا و باتوجه به کمبود شدید ایجاد شده در زمینه گاز خانگی، وزیر انرژی اسرائیل طی نامه‌ای به شرکت‌های بخش انرژی، اولویت‌های مصرف را به‌ترتیب برای بیمارستان‌ها، تاسیسات وابسته بیمارستانی، نانوایی‌ها، شرکت‌های غذایی، پناهگاه‌ها و برخی شرکت‌های تولیدی مهم اختصاص داده است. مصارف شخصی اعم از ذخایر متمرکز گاز در ساختمان و یا سیلندرهای گاز، در انتهای صف هستند.

مسیرهای جایگزین اسرائیل برای تامین سوخت

باتوجه به این‌که اسرائیل هیچ‌گاه تولیدکننده نفت‌خام به‌شمار نمی‌رفته، همواره نسبت به تامین امنیت سوخت خود با نگرانی و آمادگی رفتار کرده است. مخازن استراتژیک ذخیره سوخت در صحرای نقب برای شرایط جنگ تمام عیار و از کار افتادن هر دو پالایشگاه موجود در سرزمین‌های اشغالی در نظر گرفته شده است. هرچند به دلایل امنیتی موقعیت دقیق و میزان ذخایر آن هرگز فاش نشده اما گزارش‌ها از امکان ذخیره‌سازی میلیون‌ها لیتر سوخت در این مخازن زیرزمینی خبر می‌دهند. به‌علاوه تمامی شرکت‌های توزیع سوخت در اسرائیل موظف به تامین تاسیسات ذخیره‌سازی سوخت هستند. برای مثال شرکت‌های دلک، سونول، پاز و دورآلون از پیش ذخایر بنزین و گازوئیل داشتند. همچنین پالایشگاه اسدود با سرعت بیشتری در تلاش برای تامین سوخت در سرزمین‌های اشغالی است. علاوه بر این، واردات فرآورده که پیشتر نیز از برخی کشورهای اروپایی انجام می‌شد شتاب ییشتری گرفته است. علی‌رغم تمامی این تمهیدات، برخی منابع از کسری هفتگی حدود 9 میلیون لیتری سوخت در اسرائیل در اثر تعطیلی پالایشگاه حیفا خبر می‌دهند.

چرا تولید برق تحت شعاع قرار نگرفت؟

نیاز اسرائیل به فرآورده‌های سوختی که در حیفا تولید می‌شود تنها به مسئله حمل‌ونقل محدود نیست و گازوئیل تولیدی این پالایشگاه در شرایط اضطراری و عدم تامین گاز مورد نیاز، به‌عنوان سوخت دوم نیروگاه‌های برق رژیم نیز به کار می‌رود. با این وجود باید در نظر داشت که حدود 60% از ظرفیت نیروگاهی اسرائیل گازسوز است که در صورت فقدان گاز به گازوئیل وابسته خواهد بود. این موضوع نیز در شرایطی رقم خواهد خورد که هرسه میدان اصلی گازی رژیم از مدار تولید خارج شوند، چرا که رژیم در حال حاضر دوبرابر نیاز مصرف نیروگاهی گاز تولید می‌کند و مابقی آن را به مصر و اردن صادر می‌کند. به همین خاطر تعطیلی پالایشگاه حیفا در تولید برق اسرائیل خللی وارد نخواهد کرد.

گزینه‌های پیش‌رو

به‌نظر می‌رسد پیش‌شرط ایجاد بحران انرژی در سرزمین‌های اشغالی اقدام ترکیبی در راستای از کار انداختن منابع مختلف تامین انرژی اسرائیل است. بیش از 80% از مصارف فرآورده پالایشی در اسرائیل صرف حمل‌ونقل می‌شود که لازم است برای اخلال در تامین آن، علاوه بر پالایشگاه‌های حیفا و اسدود به‌عنوان محل تولید، تاسیسات ذخیره‌سازی آن‌ها نیز هدف قرار بگیرد. برای مثال پالایشگاه اسدود 66 تانکر ذخیره‌سازی سوخت با ظرفیت ذخیره 9 میلیون لیتر دارد که می‌تواند در زمان از کار افتادن تولید، بخشی از کسری را جبران کند. مضاف بر این، ایجاد خاموشی گسترده در سرزمین‌های اشغالی منوط به خارج شدن سه میدان مهم گازی تامار، کاریش و لویاتان(بیش از 97% تولید گاز اسرائیل) از مدار تولید است که تامین‌کننده سوخت حدود 60% از نیروگاه‌های برق اسرائیل است. در نهایت، ذخایر عظیم رژیم در صحرای نقب نیز هدفی راهبردی برای نیروهای مسلح ایران به‌شمار می‌رود که اصابت موفق به آن در کنار سایر اهداف می‌تواند منجر به بحران وسیع انرژی در سرزمین‌های اشغالی گردد.