وضعیت میدانی جنگ در اوکراین در دو ماه اخیر پیچیدگی‌ها و اهمیت‌های خاص خود را داشته است. درک دقیق این وضعیت ‏می‌تواند بینش عمیق‌تری نسبت به جایگاه و قدرت هر طرف در مذاکرات صلح فراهم کند. در حالی که روسیه به نظر می‌رسد که ‏پیشروی‌های زیادی داشته و در ماه نوامبر یکی از بزرگ‌ترین پیشروی‌های خود را ثبت کرده است، این پیشروی‌ها دلیلی بر پیروزی ‏کامل این کشور در میدان نبرد به شمار نمی‌آید‎.‎

آخرین وضعیت میدان نبرد

بر اساس داده‌های میدانی ، ارتش روسیه در ماه نوامبر توانسته با انجام حدود ۶ هزار عملیات ۵۰۵ کیلومتر مربع پیشروی کند. این ‏رقم بزرگ‌ترین پیشروی روسیه در یک سال اخیر و دومین پیشروی بزرگ در دو سال گذشته بوده است. با این حال، اگر این ‏پیشروی‌ها با نوامبر ۲۰۲۴ مقایسه شود که در آن زمان ۸۴۰ کیلومتر مربع پیشروی صورت گرفته بود، کاهش سرعت در ‏پیشروی‌های روسیه قابل مشاهده است.‏

در طول یک سال اخیر، ارتش روسیه ۴۶۶۹ کیلومتر مربع از اراضی اوکراین را به تصرف خود درآورده است، به طوری که میانگین ‏پیشروی ماهانه این نیروها بین ۳۶۰ تا ۴۵۰ کیلومتر مربع بوده است ‏. با مقایسه پیشروی روسیه در طول سال با نوامبر می‌توان ‏متوجه شد که سرعت پیشروی ارتش روسیه چندان زیاد نشده است.‏

به علاوه، مناطق تصرف‌شده در نوامبر امسال، برخلاف نوامبر سال گذشته، شامل مناطق روستایی و دشت هستند. به طور مثال، ‏در محورهای هولیایپوله ‌‎ (Huliaipole)‎، لیمان‎ (Lyman) ‎و اسلوویانسک‎ (Sloviansk)‎، بیشتر مناطق تصرف‌شده توسط ‏ارتش روسیه دشت‌ها، اراضی پست و شهرک‌های کوچک و غیرراهبردی بوده‌اند. این در حالی است که روسیه تاکنون نتوانسته ‏شهرهای راهبردی مانند هولیایپوله، سیورسک و لیمان را در این محورها تصرف کند. ‏

ماهیت پیشروی اخیر روسیه

با توجه به آغاز فصل سرما و یخ‌بندان از میانه ماه دسامبر، شرایط زمین نامساعد می‌شود و در نتیجه، امکان پیشروی زمینی برای ‏هر دو طرف جنگ کاهش خواهد یافت. بنابراین، هردو طرف تلاش می‌کنند تا در دو ماه اکتبر و دسامبر برتری خود را تثبیت ‏کنند. روسیه به ویژه، با توجه به در پیش بودن مذاکرات با اوکراین، تلاش دارد تا موقعیت برتر خود را در میدان نبرد پیش از فرا ‏رسیدن زمستان تثبیت کند. علاوه بر این، روسیه به دنبال ایجاد یک ادراک شناختی در سیاستمداران آمریکایی است تا آنها ‏روسیه را به عنوان یک قدرت توقف‌ناپذیر در جنگ تصور کنند، که این امر تا حدی موفقیت‌آمیز بوده است‎.‎

دلایل و موانع پیشروی

افزایش روحیه نیروهای روسی از جمله دلایلی است که به تسریع پیشروی‌های آنان کمک کرده است. این افزایش روحیه، به ویژه ‏در پی رویکرد جدید آمریکا و افزایش ناامیدی و فرار از خدمت در میان نیروهای اوکراینی، موجب شده که پیشروی‌های روسیه با ‏سرعت بیشتری صورت گیرد. در نتیجه، اگر سربازان روسی آینده مذاکرات را مبهم و تاریک ببیند ممکن است دچار کاهش روحیه ‏شوند. علاوه بر این، مه‌آلود بودن هوا باعث شده تا ریزپرنده‌های اوکراینی نتوانند به درستی شناسایی و ضدحمله انجام دهند. با ‏این حال، پیش‌بینی می‌شود که این وضعیت مه‌آلود در آینده کاهش یابد و در نتیجه، ریزپرنده‌های اوکراینی قادر خواهند بود با ‏بهبود شرایط جوی، سرعت پیشروی روسیه را کاهش دهند.‏

با این حال، باید توجه داشت که حتی اگر روسیه با همین سرعت به پیشروی ادامه دهد، تصرف کامل منطقه دونتسک حداقل دو ‏سال زمان خواهد برد. بنابراین، اگرچه تشدید پیشروی‌های روسیه موقعیت میدانی و روانی آن را در مذاکرات صلح تقویت کرده ‏است، اما اگر صلح برقرار نشود یا طرف اوکراینی دچار فروپاشی داخلی نشود، این پیشروی‌ها تغییری عمده در روند جنگ نخواهند ‏داشت و هر دو طرف همچنان در نبردی خونین و بدون ‌برتری مطلق درگیر خواهند بود.‏

جمع‌بندی

روسیه با وجود برخورداری از دست برتر در میدان نبرد، نمی‌تواند به طور نامحدود به جنگ ادامه دهد، زیرا با بحران‌های اقتصادی ‏و کمبود نیروی انسانی روبه‌رو است. از سوی دیگر، اوکراین نیز با بحران‌هایی چون فرار بی‌سابقه سربازان و مشکلات در تأمین مالی ‏و تسلیحاتی از سوی کشورهای غربی مواجه است. تلاش‌های پرهزینه روسیه برای پیشروی و مقاومت‌های بی‌فایده اوکراین در حفظ ‏مناطقی چون پوکروفسک نشان می‌دهد که هر دو طرف صلح را نزدیک می‌بینند و تلاش می‌کنند تا شرایط میدانی را به نفع خود ‏و به ضرر طرف مقابل تغییر دهند تا در مذاکرات صلح امتیازات بیشتری کسب کنند.‏