خردادماه سال آینده (می ۲۰۲۶) انتخابات ریاست‌جمهوری کلمبیا برگزار خواهد شد. مطابق اصلاحیه اصل ۱۹۷ قانون اساسی این کشور در سال ۲۰۱۵، هیچ‌ رئیس‌جمهوری نمی‌تواند برای دو دور به این مقام برسد –چه به صورت متوالی و چه غیر متوالی- که یعنی گوستاو پترو، رئیس‌جمهور چپ‌گرای کلمبیا نمی‌تواند مجدداً در انتخابات شرکت کند. عمکلرد چهارساله او به عنوان یکی از نمادهای سوسیالیسم در آمریکای لاتین، ترکیبی از موفقیت‌ها و شکست‌ها بوده است.

پیشینه پترو

از زمان تصویب قانون اساسی «جمهوری کلمبیا» در ۱۸۸۶، محافظه‌کاران و میانه‌روها همیشه قدرت را در دست داشته بودند. گوستاو پترو با پیروزی در انتخابات ۲۰۲۲ تبدیل به اولین رئیس‌جمهور چپ‌گرا و ترقی‌خواه کلمبیا شد. البته سوابق پترو، او را خاص‌تر هم می‌کند. او در جوانی عضو گروه شبه‌نظامی مارکسیستی ام_۱۹ بود که در اواخر دهه ۱۹۸۰ سلاح‌ خود را زمین گذاشت و با دولت کلمبیا به توافق صلح رسید. پترو در مذاکرات صلح میان دو طرف نقش برجسته‌ای داشت. پس از ورود ام_۱۹ به سیاست با عنوان حزب Alianza Democrática M-19 (اتحادیه دموکراتیک ام_۱۹)، پترو نماینده آن در مجلس نمایندگان شد. او در سال ۲۰۰۶ به سنای کلمبیا راه یافت و سپس از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ شهردار بوگوتا شد. سپس به سنا بازگشت و در سال ۲۰۲۲ از حزب چپ افراطی Humane Colombia (کلمبیای انسانی) به ریاست‌جمهوری رسید.

دولت پترو و مسئله امنیت

کلمبیا از جمله کشورهای آمریکای لاتین است که با مسئله ناامنی و گروه‌های شبه‌نظامی دست‌وپنجه نرم می‌کند. پترو متأثر از تجربه صلح میان دولت و ام_۱۹، نخست سیاست Paz Total (صلح همه‌جانبه) را اعلام کرد که به معنای گفتگو و صلح با تمام گروه‌های شبه‌نظامی بود. با این وجود، او نتوانست به هدف خود دست یابد. هنوز بزرگترین گروه شبه‌نظامی کلمبیا، Clan de Gulfo (قبیله خلیج) بخش‌هایی از این کشور را تحت کنترل دارد. او مذاکرات صلح را با ارتش آزادی‌بخش ملی (ELN) آغاز کرد اما به دلیل افزایش‌‍ خشونت‌ها متوقف شد. دستاوردهای پترو در این زمینه محدود بود: خلع سلاح تنها یکی از گروه‌های زیرمجموعه ELN و آتش‌بس با یکی از باندهای شهر بوئناونتورا.

آمار و ارقام دولت پترو وضعیت چندان مطلوبی را نشان نمی‌دهند. اگرچه نرخ قتل در این کشور اندکی کاهش یافته، اما جرایمی مانند اخاذی ۱۸ درصد بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ افزایش یافته‌اند و تا آوریل ۲۰۲۵، ۲۱ افسر پلیس کشته شده‌اند؛ یعنی چهار برابر بیشتر از مدت مشابه در سال قبل. افزون بر این، در طول این چهار سال، تعداد اعضای گروه‌های شبه‌نظامی ۴۵٪ افزایش یافته است.

عمکلرد اقتصادی

کارنامه اقتصادی پترو آمیزه‌ای از موفقیت و ناکامی بوده است. در حوزه تورم، ماه‌های نخست دولت او شاهد افزایش چشمگیر تورم ماهانه بود که از حدوداً ۸٪ به بیش از ۱۳٪ رسید. با این حال به مرور زمان نرخ تورم کاهش یافت، به نحوی که در سپتامبر ۲۰۲۵ به ۵٪ رسید. البته هنوز در مقایسه با تورم پیش از ۲۰۲۱ بالا محسوب می‌شود. در حوزه فقر نیز دولت پترو اندکی موفقیت داشت و توانست این نرخ را از ۹.۳٪ در سال ۲۰۲۲ به ۸.۳٪ در ۲۰۲۵ کاهش دهد. شاخص رشد اقتصادی پترو در مقایسه با دولت‌های پیشین افت محسوسی داشت. در حالی که نرخ رشد سالیانه کلمبیا از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲ غالباً بیش از ۲٪ بود، اما پترو در ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به ترتیب تنها ۰.۷٪ و ۱.۷٪ رشد را محقق کرد.

مبارزه با فساد

در شاخص ادراک فسادِ سازمان شفافیت بین‌الملل در سال ۲۰۲۴، کلمبیا چند پله سقوط کرد، هرچند همچنان رتبه‌ای مشابه برزیل یا آرژانتین دارد و در سطحی قرار گرفته است که در بیشتر دوران ریاست‌جمهوری ایوان دوکه (۲۰۱۸_۲۰۲۲) مشاهده می‌شد. البته نمی‌توان از بهبود جایگاه کلمبیا در این شاخص در سال ۲۰۲۳ چشم‌پوشی کرد. با این حال، وضعیت کلمبیا در این حوزه مجموعاً ثابت باقی ماند.

با نگاهی اجمالی به سه حوزه امنیت، اقتصاد و فساد در کلمبیا، می‌توان دریافت علی‌رغم اینکه عملکرد اقتصادی پترو نسبتاٌ مثبت بوده، اما در حوزه فساد نتوانسته تغییر چندانی ایجاد کند و در حوزه امنیت نیز به اهداف خود نرسیده است. با این وجود، برخی نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند ائتلاف احزاب چپ برای انتخابات آینده همچنان پایگاه رأی قدرتمندی دارند که نوید رقابت تنگاتنگ با راست‌گرایان را می‌دهد. پترو موفقیت چشمگیری به دست نیاورد، اما میراث سیاهی نیز برای چپ‌ها در انتخابات برجای نگذاشت.