مجمع جهانی اقتصاد به عنوان یک موسسه –البته با نامی متفاوت- توسط کلاوس شوآب در دهه هفتاد میلادی تاسیس شد و برگزاری اجلاس سالانه داووس با مشارکت مقامات سیاسی، فعالان بخش خصوصی، دانشگاهیان و روزنامه‌نگاران از جمله مهم‌ترین ابتکارات این مجمع است. آخرین دور از اجلاس داووس هفته گذشته با پنج محور موضوعی تجسم مجدد رشد، بازسازی اعتماد، محافظت از سیاره، صنایع در عصر هوشمند و سرمایه‌گذاری بر مردم برگزار شد که در ادامه تلاش می‌شود به سه موضوع کلیدی در متن و حاشیه اجلاس پرداخته شود.

۱- روایت‌های واگرا از مسئله انرژی

حوزه انرژی در متن و حاشیه داووس شاهد رویارویی دو روایت واگرا بود. از یک‌طرف، ترامپ همزمان با این اجلاس از توافق پاریس خارج شد و مجموعه‌ای از تصمیمات شامل افزایش تولید در صنعت انرژی ایالات متحده، تسریع پروژه‌های ال‌ان‌جی، تهدید اروپا به اعمال تعرفه در صورت عدم خریداری گاز، معلق ساختن واسپاری فدرال در پروژه‌های بادی فراساحلی و درخواست از عربستان و اوپک برای کاهش قیمت نفت را اعلام نمود. ترامپ در متن سخنرانی خود در اجلاس نیز با اشاره به برنامه ایالات متحده برای تسریع توسعه هوش مصنوعی، از نیاز به تولید دوبرابری انرژی سخن گفت و احتمال استفاده از ذغال سنگ به عنوان منبع پشتیبان تولید انرژی یاد کرد.

در طرف مقابل، رهبران اروپایی و سایر بازیگران همچون چین بر تداوم تلاش برای گذار به انرژی‌های سبز تاکید کردند. و فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی، در سخنرانی خود ضمن تاکید بر همسویی تامین امنیت انرژی و گذار به انرژی سبز قرائت‌هایی را که از وجود تضاد و لزوم انتخاب میان این دو هدف سخن می‌گویند، گمراه‌کننده خواند. آنتونیو گوتروش، دبیر کل سازمان ملل، نیز در سخنرانی خود در داووس، اعتیاد به سوخت‌های فسیلی را هیولای فرانکنشتاینی خواند که به هیچ چیز و هیچ کس رحم نخواهد کرد.

۲- هوش مصنوعی و خودروهای برقی

گوتروش همچنین با اشاره به هوش مصنوعی، از امکان وقوع انقلاب در آموزش، کمک به ارتقای خدمات بهداشتی و پشتیبانی از کشاورزان در افزایش بازدهی تولید سخن گفت و همزمان بر خطرات فقدان حکمرانی موثر در این عرصه تاکید نمود. بخش قابل‌توجهی از گفتگوها در حوزه هوش مصنوعی بر الزامات زیرساختی تداوم توسعه هوش مصنوعی تمرکز داشت. مدیران بخش خصوصی آمریکا در پنل‌های گفتگوی داووس ایالات متحده را در حوزه هوش مصنوعی جلوتر از چین خواندند و همزمان، اتخاذ رویکردهای سیاستی تسهیل‌گرانه در حوزه فناوری و سرمایه‌گذاری را شرط تداوم این پیشتازی دانستند.

انقلاب خودروهای برقی و ضرورت پشتیبانی موثر از زنجیره تامین آن نیز یکی از موضوعات مرتبط با فناوری در متن داووس بود. گفته می‌شود که دستکم 30 میلیون دستگاه خودروی برقی جدید تا سال ۲۰۲۷ به چرخه وارد خواهند شد و همین مسئله، در پنل‌های موضوعی مرتبط تاکید مکرر تولیدکنندگان این حوزه را بر ضرورت تدارک زنجیره تامین پایدار در سطح جهانی –و نه کشوری- برانگیخت.

۳-چپ تا راست: سانچز و میلی

شکاف قابل‌توجه روایت‌ها و اولویت‌ها در اجلاس داووس را می‌توان با نگاه به دو سر طیف حاضرین بازنمایی کرد. از یک طرف، نخست‌وزیر چپ‌گرای اسپانیا در سخنرانی خود با اشاره به تسلط سرمایه‌داران قانون‌گریز بر سکوهای فناوری، از اتحادیه اروپا دعوت کرد تا مقررات سختگیرانه‌تری علیه این سکوها وضع کنند. سانچز با اشاره به تاثیر گردش اطلاعات غلط در گسترش جنبش‌های ضد لیبرال، میلیاردرهای حوزه فناوری را به تلاش برای سرنگونی دموکراسی متهم کرد و پایان بخشیدن به ناشناسی کاربران در شبکه‌های اجتماعی و پاسخگو کردن مالکان شبکه‌های اجتماعی را توصیه کرد.

در طرف دیگر، رئیس‌جمهور راست‌گرای آرژانتین قرار داشت که به احتمال زیاد، از نگاه سانچز بهترین نمونه‌ از رهبرانی است که از جنبش‌های ضد لیبرال مورد اشاره برخاسته‌اند. درست در نقطه مقابل وی، خاویر میلی در سخنرانی خود از ایدئولوژی woke به عنوان ویروسی ذهنی یاد کرد و نفوذ این ایدئولوژی را وجه مشترک کشورهای در حال شکست خواند. به زعم میلی این ایدئولوژی به عنوان پاندمی بزرگ عصر حاضر، نیازمند مواجهه‌ای مشابه درمان غده‌ای سرطانی است.