اعتراضات سالهای اخیر در گرجستان به شکل «ارزش محور» و بدون رهبری مشخص جریان دارد. به این معنا که اعتراضات در گرجستان به اجماع حزبی سازمان یافته بر علیه دولت تبدیل نشده است.
در انتخابات شهرداریها در گرجستان (اکتبر ۲۰۲۵) حزب حاکم در تمامی ۶۴ شهر به پیروزی قاطع دست یافته است. در مخالفت با نتایج اعلام شده، اعتراضات در چند شهر مهم گرجستان به ويژه در تفلیس گسترش یافته است. تظاهرات روزهای گذشته در گرجستان همچون آتش زیر خاکستری است که در طول چهار سال گذشته کمابیش در این کشور جریان داشته و همچنان امکان شعلهور شدن آن وجود دارد.
اعتراضات دامنهدار
بعد از پیروزی قاطع حزب «رویای گرجی» در انتخابات اکتبر ۲۰۲۴ به تدریج مجموعه اعتراضاتی در این کشور شکل گرفت. از جمله عوامل اصلی نارضایتیها تصویب قانون موسوم به «عوامل خارجی» در مه ۲۰۲۴ و تعلیق مذاکرات الحاق به اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۸ توسط دولت است. هدف اصلی قانونِ «عوامل خارجی» شناسایی نهادها و اشخاصی است که برای فعالیتهای خود در این کشور وابسته به کمکهای خارجی هستند. در پرتو این اقدامات اعتراضات دامنهداری در کشور شکل گرفت.
البته پیش از تصویب قانون «عوامل خارجی» در مه ۲۰۲۴، ابتدا در مارس ۲۰۲۳ لایحه مشابهی تحت عنوان «شفافیت نفوذ خارجی»در پارلمان گرجستان مطرح شد. پس از چند روز اعتراض خیابانی در تفلیس و دیگر شهرهای مهم گرجستان نهایتاً دولت لایحه مذکور را پس گرفت. مجدداً در مه ۲۰۲۴ «حزب رویای گرجی» لایحه را با برخی تغییرات جزیی دوباره در پارلمان مطرح کرد. در حالی که اعترضات همچنان ادامه داشت و اختلاف نظر به درون حاکمیت نیز کشیده شد. رئیسجمهور وقت «سالومه زورابیشویلی» با اجرایی کردن این قانون مخالف بود. اما نهایتا این قانون به مرحله اجرایی رسید.
با وجود این، «ایراکلی کوباخیدزه» و حزب حامی وی در پارلمان (رویای گرجی) این قانون را برای ممانعت از نفوذ خارجی در کشور ناکافی میدانستند. به همین منظور در پرتو تغییر قانون اساسی و کاهش قدرت اجرایی رئیس جمهور، نسخه سختگیرانهتری از قانون مذکور را در آوریل ۲۰۲۵ به تصویب پارلمان رساندند که مجددا باعث تحریک افکار عمومی و شکل گیری موج دیگری از اعتراضات شد.
در میان تمام این پیچیدگیها در انتخابات محلی ۴ اکتبر ۲۰۲۵ «حزب رویای گرجی» به پیروزی قاطع رسیده است. در حالی که احزاب اپوزیسیون و نیروهای طرفدار آنها بر این باورند که هم انتخابات پارلمانی ۲۰۲۴ و هم انتخابات محلی اکتبر ۲۰۲۵ بدون نظارت دقیق برگزار شده و دولت را به تقلب در نتایج تمامی انتخابات متهم میکنند. در نتیجه در روزهای گذشته تظاهراتهای گستردهتری در گرجستان شکل گرفته است.
پیامد و دستاورد اعتراضات
اعتراضات سالهای اخیر در گرجستان به شکل «ارزش محور» و بدون رهبری مشخص جریان دارد. به این معنا که اعتراضات در گرجستان به اجماع حزبی سازمان یافته بر علیه دولت تبدیل نشده است. بخش عمدهای از این وضعیت حاصل سیاستهای حزب «رویای گرجی» از سال ۲۰۱۲ به بعد است. در گرجستان ضعف زیرساختهای حزبی باعث شده است که احزاب نوپای زیادی شکل بگیرند و بعد از مدتی در فضای سیاسی کشور محو شوند. لذا تمرکز اعتراضات، بیشتر بر حرکات خودجوش جامعه مدنی است تا سازوکارهای حزبی ساماندهی شده. بنابراین اعتراضات در گرجستان بیشتر جنبه حمایت از ارزشهای دمکراتیک مانند آزادی بیان و شفافیت را دارد. به عبارت دیگر، در گرجستان کنونی جامعه مدنی قویتر از احزاب به نظر میرسند و تا زمانی که احزاب اپوزیسیون به اجماع نظر نرسند بعید است که اعتراضات دامنهدار در این کشور به نتیجه مشخص برسد.
حزب «رویای گرجی» به عنوان حزب حامی روسیه در طول ۱۳ سال اخیر در ساختار قدرت حاکم بر گرجستان حضور داشته و در سالهای اخیر جایگاه خود را مستحکمتر کرده است. لذا دولت برآمده از این حزب تجربه لازم را در مواجه با جامعه مدنی کسب کرده است. کوباخیدزه در حال استفاده از ابزارهای هوشمندانهتر مانند فشارهای قانونی، تبلیغات رسانهای و ایجاد تفرقه در اپوزیسیون برای کنترل بحران است. فروکش کردن دامنه اعترضات طی روزهای آینده به معنای پایان بحران سیاسی در گرجستان نیست و هر لحظه امکان شعلهور شدن تظاهرات گسترده در این کشور وجود دارد.
0 دیدگاه