در شرایط گذار جهانی به فناوری‌های سبز، ذخایر غنی مواد معدنی حیاتی آمریکای لاتین و حوزه کارائیب این منطقه را به کانون توجه سرمایه‌گذاران، به‌ویژه چین، تبدیل کرده است. چین از طریق خرید معادن، سهام شرکت‌ها و همکاری با دولت‌ها، نفوذ قابل‌توجهی در استخراج لیتیوم، مس و سایر مواد مورد نیاز برای باتری خودروهای برقی پیدا کرده است.

صنعت استخراج

مثلث لیتیوم (آرژانتین، بولیوی، شیلی) حدود ۵۸٪ ذخایر جهان را در اختیار دارد. بولیوی با وجود ذخایر بالا، به دلیل بی‌ثباتی سیاسی و کنترل شدید دولتی پیشرفت کندی داشته است اما در سال ۲۰۲۳ قراردادی با کنسرسیومی چینی به ارزش ۱.۴ میلیارد دلار امضا کرد.

آرژانتین نیز به دلیل سیاست‌های تجاری باز، چهارمین تولیدکننده بزرگ لیتیوم است و چین در چندین پروژه فعال در این کشور نقش دارد. شیلی نیز با تولید یک‌سوم لیتیوم جهان، شریک مهم چین است، اما برنامه‌های اخیر دولت بوریچ برای افزایش کنترل دولتی ممکن است فضای سرمایه‌گذاری را تحت تأثیر قرار دهد.

در حوزه مس، آمریکای لاتین حدود ۴۰٪ تولید جهانی را تأمین می‌کند و چین با سرمایه‌گذاری در کشورهای شیلی، پرو و مکزیک، جایگاه خود را در زنجیره تأمین تقویت کرده است. با این حال، عواملی مانند ملی‌سازی، بی‌ثباتی سیاسی و بحران منابع طبیعی، چالش‌هایی برای تداوم و گسترش این سرمایه‌گذاری‌ها ایجاد کرده‌اند.

صنعت تولید باتری

صنعت باتری لیتیومی در آمریکای لاتین هنوز به‌طور گسترده فعال نیست، هرچند نشانه‌هایی از علاقه شرکت‌های چینی و کشورهای منطقه به توسعه این صنعت وجود دارد. تنها سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در این حوزه، راه‌اندازی کارخانه باتری توسط شرکت چینی BYD در مانائوس برزیل است که به‌احتمال زیاد برای پاسخ به تقاضای داخلی و پشتیبانی از تولید خودروی این شرکت در برزیل انجام شده است.

«قانون کاهش تورم» ایالات متحده مشوق‌های قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاری در خود آمریکا ایجاد کرده که بسیاری از شرکت‌های بزرگ باتری را به این کشور کشانده است. این قانون به کشورهایی مثل شیلی و مکزیک کمک کرده تا سرمایه‌گذاری بیشتری جذب کنند. بنابراین با توجه به مشوق‌های دولتی و اندازه بازار، ایالات متحده در آینده‌ای نزدیک همچنان بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی در قاره آمریکا باقی خواهد ماند.

تولید و مونتاژ خودروهای برقی

برزیل و مکزیک پیشتازان تولید خودروهای برقی و قطعات آن در آمریکای لاتین هستند و هر دو کشور زیرساخت‌های صنعتی قوی‌ای دارند، اما راهبردهای سرمایه‌گذاری چین در این دو کشور متفاوت است.

مکزیک به دلیل عضویت در توافق‌نامه USMCA و نزدیکی به آمریکا، تحت نظارت بیشتری از سوی این کشور قرار دارد. همچنین «قانون کاهش تورم» آمریکا مشوق‌هایی برای تولید در مکزیک فراهم کرده و این موضوع باعث شده است مکزیک در پذیرش سرمایه‌گذاری‌های چینی محتاط‌تر عمل کند تا جلوی ورود غیرمستقیم محصولات چینی به آمریکا گرفته شود. براین اساس تاکنون سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی از سوی خودروسازان چینی در مکزیک انجام نشده است.

در مقابل، سرمایه‌گذاری چین در صنایع کمتر حساس در مکزیک مانند قطعات خودرو با سرعت در حال گسترش است. احتمال محدودیت‌های امنیتی برای خودروهای متصل به شبکه با فناوری چینی نیز وجود دارد که می‌تواند صادرات این خودروها از مکزیک به آمریکا را ممنوع کند. بنابراین، هر سرمایه‌گذاری چینی در مکزیک احتمالاً فقط برای بازار داخلی و منطقه‌ای خواهد بود.

با توجه به جمعیت زیاد و رشد طبقه متوسط، برزیل بازاری بزرگ برای خودروهای برقی چینی محسوب می‌شود. شرکت‌هایی مانند BYD و گریت‌وال موتورز در این کشور کارخانه‌هایی راه‌اندازی کرده‌اند. اگرچه برزیل می‌تواند در آینده مرکز صادرات خودروهای برقی به سایر کشورهای آمریکای لاتین شود، اما در حال حاضر، احتمال صادرات گسترده این خودروها به آمریکا کم است.

نتیجه‌گیری

این روند نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری چین می‌تواند به متنوع‌سازی اقتصادی و جذب سرمایه مستقیم خارجی در بخش‌های کلیدی کمک کند، اما دولت‌ها باید تعادل دقیقی بین منافع ملی و روابط با ایالات متحده برقرار کنند و با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی فزاینده بین چین و آمریکا، کشورهای منطقه باید سیاست‌هایی اتخاذ کنند که هم رشد اقتصادی را تضمین کند و هم با هدف‌های آمریکا در تنوع‌سازی زنجیره تأمین سازگار باشد. این امر می‌تواند از طریق سرمایه‌گذاری‌های مشترک، ترغیب اشتراک فناوری با شرکت‌های چینی و حمایت از دانشگاه‌ها و شرکت‌های محلی صورت گیرد.

منبع: مؤسسه مطالعات بین‌الملل و استراتژیک (دانشگاه پکن)
نویسنده: ایلاریا مازوکو و همکاران