کارشناسان غربی هنوز در حال بحث بودند که آیا نفوذ حداقل نوزده پهپاد روسی به حریم هوایی لهستان در هفته گذشته تصادفی بوده یا عمدی که در روز جمعه خبری مبنی بر ورود سه جت جنگنده روسی میگ-۳۱ برای مدت زمانی غیرمعمول و طولانی دوازده دقیقه به حریم هوایی استونی منتشر شد. هواپیماهای جنگنده ناتو، اف-۳۵های ایتالیایی، مجبور به پرواز شدند تا آنها را دور کنند. این موارد نشان می‌دهد که ممکن است این اتفاقات صرفا تصادفی نباشند بلکه روسیه در حال وارسی و آزمایش ناتو برای ارعاب این اتحاد است.

تجاوزهای هوایی روسیه؛ تصادف یا آزمایش ناتو؟

شواهدی وجود دارد که این نتیجه‌گیری را تائید می‌کند. عملیات خرابکاری روسیه در اروپا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ بیش از سه برابر افزایش یافته است. علاوه بر این، در حمله هوایی روسیه در ۲۸ اوت به کی‌یف به دفاتر اتحادیه اروپا (EU) و شورای بریتانیا آسیب وارد شد. این حمله رهبران اروپایی ناتو را خشمگین و نگران کرد. شاید یک یا دو حادثه تصادفی باشد اما مجموعه این موارد احتمال تصادفی بودن آن‌ها را تضعیف می‌کند.

یکی از راه‌های تفسیر همه این اقدامات این است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در حال ارسال پیامی به اروپا است تا حمایت خود از اوکراین را کاهش دهد. امکان نگران‌کننده‌تر دیگر این است که پوتین در حال آزمایش واکنش ناتو به تجاوز روسیه علیه کشورهای عضو مانند جمهوری‌های بالتیک است. آیا دیگر اعضای ناتو، به رهبری ایالات متحده، به کمک آنها خواهند آمد یا نه؟

اگر پوتین واقعاً می‌خواهد واکنش ناتو را بسنجد، پاسخ ضعیفی که تا اینجا دریافت کرده، جای نگرانی دارد. البته، رهبران ناتو ابتکار جدیدی به نام نگهبان شرقی را اعلام کرده‌اند تا از حریم هوایی کشورهای خط مقدم دفاع کنند. دانمارک دو اف-۱۶ و یک ناوچه، فرانسه سه جت جنگنده رافال، آلمان چهار یوروفایتر، و احتمالاً کمک‌های بیشتری ارائه می‌دهد.

ترامپ و انفعال آمریکا در برابر پوتین

اما واکنش ایالات متحده ناامیدکننده بوده؛ در واقع، عملا پاسخی وجود نداشته است. رئیس‌جمهور دونالد ترامپ بارها گفته بود که نفوذ پهپادهای روسی به لهستان ممکن است تصادفی بوده باشد. به جای محکوم کردن اقدام روسیه، ترامپ در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «قضیه چیه که روسیه حریم هوایی لهستان رو با پهپاد نقض کرده؟ باز شروع شد!» این بیشتر شبیه مقدمه‌ای برای شوخی یک کمدین است تا هشدار جدی از رهبر جهان آزاد.

این بخشی از یک الگوی نگران‌کننده است. برای ماه‌ها، ترامپ از پوتین انتقاد می‌کرد اما هیچ اقدامی علیه روسیه انجام نمی‌دهد، حتی زمانی که پوتین حملات هوایی خود به اوکراین را به طور چشمگیری افزایش داده است. در ۱۳ سپتامبر، ترامپ در تروث سوشیال بهانه جدیدی برای عدم اقدام ارائه داد: «من آماده‌ام تحریم‌های عمده‌ای علیه روسیه اعمال کنم، زمانی که تمام کشورهای عضو ناتو با این کار موافقت کرده باشند و آن را آغاز کرده باشند، و زمانی که همه‌ی کشورهای ناتو خرید نفت از روسیه را متوقف کرده باشند.»

تعرفه‌هایی که به اقتصاد اروپا و جهان آسیب می‌رسانند غیرقابل اجرا هستند. واردات انرژی اروپا از روسیه از سال ۲۰۲۲ تاکنون ۸۹ درصد کاهش یافته است. اروپا اکنون برنامه‌ریزی کرده تا تمام واردات گاز طبیعی مایع روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۶ و یک سال زودتر از برنامه حذف کند. تنها دو کشور اروپایی که هنوز مقادیر قابل توجهی نفت روسیه می‌خرند، مجارستان و اسلواکی هستند، که هر دو توسط متحدان پوپولیست ترامپ رهبری می‌شوند.

اگر هدف افزایش فشار بر پوتین برای پایان دادن به تجاوز او است، ایالات متحده نباید منتظر بماند تا ویکتور اوربان، رئیس‌جمهور مجارستان، و رابرت فیکو، نخست‌وزیر اسلواکی، دو رهبر اتحادیه اروپا که بیشترین دوستی را با پوتین دارند، به این امر بپیوندند. اما در حالی که ترامپ هند را به دلیل خرید نفت از روسیه با تعرفه‌های ۵۰ درصدی تنبیه کرده، هیچ تحریم اضافی بر مسکو از زمان تصدی مقام اعمال نکرده است. ترامپ حتی روسیه را از تعرفه‌های «متقابل» که بر تمامی کشورها اعمال کرده، معاف کرده است.

با توجه به عدم تمایل ترامپ به سخت‌گیری با پوتین، زمان آن رسیده که کنگره آمریکا منتظر اجازه او نماند و علاوه بر کمک نظامی اضافی برای اوکراین، تحریم‌های سختی علیه روسیه نیز تصویب کند. این تنها راه برای هشدار دادن به پوتین است تا او هزینه غیرقابل قبولی برای ادامه جنگ در اوکراین و گسترش تجاوز خود به کشورهای همسایه ناتو پرداخت کند.

منبع: شورای روابط خارجی 
نویسنده: مکس بوت