دیشب در شورای امنیت قطعنامه ای با ۱۳ رأی مثبت و دو رأی ممتنع روسیه و چین تصویب شد. در ادامه مهم‌ترین مفاد این قطعنامه مرور می‌شود.

1- تایید طرح ۲۰ بندی ترامپ

شاید اصلی ترین و مبهم‌ترین بند قطعنامه را آغاز آن با تایید بر طرح بیست بندی ترامپ دانست. طرحی که کاملا مبهم، متناقض و مورد رد علنی دو سوی این طرح صلح یعنی حماس به نمایندگی مقاومت و مردم فلسطین و سوی دیگر آن یعنی دولت نتانیاهو به نمایندگی از رژیم صهیونیستی است. مشخصاً بنظر می‌رسد آوردن این بند بیشتر اصرار بر مشروعیت بخشی طرح ارائه شده ترامپ است.

2- تأسیس هیئت صلح بین المللی (BoP)

این طرح از ایجاد یک سازوکار به نام هیئت صلح بین‌المللی به عنوان یک «دولت انتقالی» استقبال می‌کند. زمان فعالیت دولت انتقالی براساس طرح تا زمانی است که بتواند چارچوبی را تعیین و بودجه لازم برای توسعه مجدد غزه را فراهم کند و تشکیلات خودگردان فلسطین نیز برنامه اصلاحات خود را به طور رضایت‌بخشی تکمیل کرده باشد و کنترل غزه را پس بگیرد؛ البته در قطعنامه برای ۲ سال مجوز حقوقی صادر شده است.

3- نیروی امنیتی موقت!

در کنار دولت انتقالی، یک نیروی امنیتی موقت (ISF) هم در غزه ایجاد می‌شود تا تحت یک فرماندهی واحد با نیروهایی که توسط کشورهای شرکت‌کننده تأمین می‌شوند، مستقر شود و از تمام اقدامات لازم برای انجام مأموریت خود استفاده کند. طبق این قطعنامه، ISF با همکاری یک نیروی پلیس فلسطینی تازه آموزش‌دیده و تأیید شده به تأمین امنیت مناطق مرزی، تضمین خلع سلاح گروه‌های شبه‌نظامی و «حفاظت از عملیات بشردوستانه» در «هماهنگی نزدیک» با مصر و اسرائیل کمک خواهد کرد.

4- دولت فلسطینی

یکی از اصلی‌ترین حاشیه‌های قطعنامه پیش از تصویب آن از سوی اسرائیلی‌ها، مسئله دولت فلسطینی بود. چون در طرح آمده پس از اجرای صادقانه برنامه اصلاحات تشکیلات خودگردان فلسطین و پیشرفت در توسعه مجدد غزه، ممکن است سرانجام شرایط برای مسیری معتبر به سوی خودمختاری و تشکیل کشور فلسطین فراهم شود.

این جملات نه چندان قاطع از چگونگی حاکمیت و اختیارات تشکیلات خودگردان فلسطینی در نوار غزه پس از پایان کار هیئت صلح بین‌المللی، با واکنش شدید شخصیت‌هایی چون کاتص وزیر جنگ، بن گویر وزیر امنیت ملی و دیگر اعضای کابینه نتانیاهو روبرو شد. جالب است که نماینده اسرائیل در سازمان ملل در جلسه رای گیری حضور داشت اما هیج نطقی ایراد نکرد‌.

5- آمریکای میانجی

در پایان قطعنامه تاکید شده است که ایالات متحده گفتگویی بین اسرائیل و فلسطینیان برقرار خواهد کرد تا در مورد افق سیاسی برای همزیستی مسالمت‌آمیز به توافق برسند! جمله ای که می‌توان آن را تکراری‌ترین گزاره و بند در طرح‌ها و ایده‌های آمریکایی از دهه ۹۰ میلادی به این سو دانست. اما آوردن این مفاد در قطعنامه و محدودکردن روند گفتگوها به میانجی‌گری آمریکایی‌ها از دلایل رأی ممتنع روسیه و چین است.

6- مشروع‌سازی حضور بین‌المللی

در قطعنامه آمده است که حضور مدنی و امنیتی بین‌المللی در غزه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۷، منوط به اقدامات بیشتر شورای امنیت، مجاز است! این بند در حقیقت یک لایه پنهان و اصلی دارد و آن بین‌المللی کردن مسئله غزه از حیث مدیریت، کنترل و حق دخالت است. مسئله‌ای که تقریبا تمام بیانیه حماس درباره تصویب قطعنامه به آن مربوط می‌شود. حماس تأکید می‌کند آنچه در آینده رخ خواهد داد باید منوط به حق و حقوق تصمیم گیری فلسطینی‌ها باشد‌. حاکمیت، سلاح و آینده غزه یک حق غیرقابل‌خدشه فلسطینی است و هر تصمیمی باید براساس گفتگوهای جریانات فلسطینی گرفته شود. در واقع ملاحظه و تفسیر حماس از قطعنامه، بین‌المللی‌سازی مسئله فلسطین است.

جمع‌بندی

قطعنامه مورد حمایت آمریکا طرح کاملی از منظر حقوق بین‌الملل ایجاد می‌کند تا یک هیئت صلح با تعریف مبهم به ریاست ترامپ و با عضویت منتخب او در کنار یک نیروی امنیتی بین المللی ایجاد شود که به مدت دو سال تقریباً همه جنبه‌ها از امنیت و حکومت گرفته تا بازسازی غزه را کنترل کنند‌. در حقیقت این دوسال دوران گذاری است تا دولت فلسطینی برآمده از تشکیلات خودگردان شکل بگیرد!

با این حال مسائل مطرح شده دارای همان ابهام و سؤال اصلی همیشگی است: چه کسی، چه بازیگری، چه نیروهایی قرار است امنیت، حاکمیت و کنترل غزه را در دوران گذار و خلع سلاح حماس برعهده بگیرد و در میدان اجرا کند؟ اتفاقی که با حضور نظامی در سایه اهرم گرسنگی و تحریم ممکن نشده است. همچنین رسانه‌های عبری از عدم اشتیاق بازیگران عربی و برخی کشورهای منطقه‌ای برای نقش‌آفرینی در این هیئت‌ها خبر می‌دهند.