وزیر امور خارجه چین، در راستای سنت ۳۵ساله این کشور که آفریقا را به عنوان مقصد اولین سفر خارجی سالانه انتخاب می کند، از ۵ تا ۱۱ ژانویه ۲۰۲۵ سفری مهم به چهار کشور آفریقایی (نامیبیا، جمهوری کنگو، چاد و نیجریه) انجام داده است. اهمیت آفریقا برای سیاست خارجی چین در دهه های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته که منعکس کننده اهداف گسترده تر برای تقویت همکاری جنوب با جنوب جهانی است.
هدف اصلی این سفر، اجرای نتایج نشست اواخر سال ۲۰۲۴مجمع همکاری چین-آفریقا در پکن است که هر سه سال یک بار برگزار می شود. این نتایج در قالب برنامه اقدام مجمع همکاری چین - آفریقا (۲۰۲۷-۲۰۲۵) تدوین شده است. بر اساس این برنامه، چین و آفریقا در سه سال آینده ۱۰ طرح مشارکتی در حوزه های یادگیری متقابل بین تمدن ها، رونق تجارت، همکاری زنجیره ای صنعتی، اتصال، همکاری توسعه، مراقبت های بهداشتی، احیای روستایی و رفاه مردم، مبادلات مردمی، توسعه سبز و امنیت مشترک را جهت پیشبرد مدرنیزاسیون چین و آفریقا اجرا خواهند کرد.
اهداف این سفر را می توان در ابعاد سیاسی، اقتصادی و گفتمانی ارزیابی کرد. به لحاظ سیاسی در حالی که فرانسه در دسامبر ۲۰۲۴ پس از پایان پیمان همکاری دفاعی با چاد، خروج ارتش خود از این کشور در آفریقای مرکزی را آغاز کرده و اولین پایگاه نظامی را به چاد تحویل داده است و سفر دسامبر ۲۰۲۴ جو بایدن به آنگولا، تنها سفر وی به آفریقای زیر صحرا در دوران ریاست جمهوری وی بوده، چین در مقابل، آفریقا را در اولویت تقویم دیپلماتیک خود قرار داده است.
در حوزه اقتصادی، در سال ۲۰۲۳حجم تجارت چین با چاد ۱.۲ میلیارد دلار، با نامیبیا ۱.۳ میلیارد دلار، با جمهوری کنگو ۱۸.۷ میلیارد دلار و با نیجریه ۲۲.۵ میلیارد دلار بوده است. نامیبیا تامین کننده اصلی منبع اورانیوم برای برنامه های هسته ای چین است. همکاری در بخش مواد معدنی، توسعه بنادر، کشاورزی و شیلات نیز در دستور کار قرار دارد. در رابطه با جمهوری کنگو که به عنوان رئیس مشترک نشست بعدی مجمع همکاری چین – آفریقا در سال ۲۰۲۷انتخاب شده است، گفتگوها بر روی همکاری در حوزه نفت جهت تنوع دهی به منابع تامین انرژی متمرکز است. همچنین پروژههای زیرساختی، از جمله توسعه جادهها و بندرها نقش برجستهای دارند. چاد به عنوان کشوری محصور در خشکی با منابع دست نخورده غنی، فرصت هایی را برای سرمایه گذاری چینی ها در زیرساخت ها و انرژی ارائه می دهد. نیجریه به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای آفریقا و پرجمعیت ترین کشور، از ستون های سیاست چین در آفریقا محسوب می شود. گسترش تجارت، تقویت همکاری در ارتباطات و فناوری و رسیدگی به چالش های امنیتی در منطقه از موضوعات مد نظر دو طرف است.
از نظر گفتمانی نیز تعداد بالای آرای کشورهای آفریقایی در سازمان ملل و همسو ساختن آنها با چشم انداز مطلوب پکن، این پتانسیل را دارد که در راستای تغییر مربوط به شکل نهادهای چندجانبه، محتوای رژیم های بین المللی و بازتعریف ارزش های جهانی نظیر حقوق بشر، دموکراسی، جریان اطلاعات و ... به چین کمک شایانی کند.
چین از این دست اقدامات در راستای تضمین رشد مداوم عرصه داخلی و همچنین تحکیم اجماع کشورهای جنوب بهره گیری می کند. این بازدید در حالی که ترامپ قرار است در ۲۰ ژانویه دومین دوره ریاستجمهوری خود را آغاز کند، اهمیت بلوک جنوب را گوشزد می کند. این اقدامات موقعیت چین را در تکمیل مراحل مشروعیت زدایی و غیرمتمرکز سازی حکمرانی جهانی (بهعنوان دو گام از روند افول آمریکا) تقویت کرده و نقش فعال این کشور را در اقیانوس اطلس، به عنوان حیات خلوت غرب، نهادینه تر میکند.
0 دیدگاه