اندیشکده تهران

اجلاس شانگهای؛ اتحاد رقبا با پیامی روشن برای آمریکا

یک‌جانبه‌گرایی رو به افول است، اما واشنگتن می‌تواند و باید راهی غیرنظامی برای حفظ جایگاه خود بیابد.

اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO)، که مجموعه‌ای از کشورهای آسیایی و اوراسیایی است، روز یکشنبه در شهر تیانجین چین افتتاح شد. چین تلاش می‌کند تا از این رویداد که بزرگ‌ترین گردهمایی تاکنون این سازمان به شمار می‌رود، حداکثر بهره را ببرد.

بیش از ۲۰ رهبر جهانی، از جمله رهبران ایران، هند، کره شمالی، کشورهای آسیای مرکزی، ترکیه و شریک نزدیک چین، یعنی روسیه، به میزبانی رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ در این اجلاس حضور دارند. دبیرکل سازمان ملل متحد و آسه‌آن نیز در این رویداد شرکت کرده‌اند. رئیس‌جمهور اندونزی، پرابوو سابیانتو، قصد داشت در این اجلاس شرکت کند، اما به دلیل اعتراضات ضددولتی که در پایتخت این کشور در جریان است، در آخرین لحظه حضور خود را لغو کرد.

از امنیت به اقتصاد

ریشه‌های سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یک گروه‌سازی حول محور امنیت شکل گرفته است، اما این سازمان به‌طور فزاینده‌ای در حال پرداختن به موضوعات اقتصادی و ارتباطات منطقه‌ای است. در این اجلاس، چین بر ایجاد بانک توسعه SCO و ترتیبات مالی جدید برای استخراج مواد معدنی کلیدی تأکید دارد. بااین‌حال، دیدارهای دوجانبه رهبران با یکدیگر نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، به‌ویژه دیدارهای میان چین و هند، چین و روسیه، و روسیه و ایران.

چین در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا

این اجلاس در زمانی برگزار می‌شود که ایالات متحده در حال ایجاد موانع تعرفه‌ای با بسیاری از کشورهای جهان است و به‌طور فزاینده‌ای از سوی قدرت‌های تجاری به‌عنوان شریکی غیرقابل‌اعتماد تلقی می‌شود. پکن تلاش کرده است تا از این آشوب بهره‌برداری کند و خود را به‌عنوان عاملی برای ثبات و مرکزی برای تجارت و فناوری در آسیا و جنوب جهانی معرفی کند.

نوسانات و عدم اطمینان در سیاست‌های ایالات متحده در تضاد با ثبات گسترده‌تر و پویایی اقتصادی در بخش‌های کلیدی آسیا قرار دارد. اگرچه بسیاری از کشورهای این منطقه در موضوع تعرفه‌ها با واشنگتن مصالحه‌های بزرگی کرده‌اند، اما اجلاس‌هایی مانند اجلاس تیانجین به کشورهای شرکت‌کننده امکان می‌دهد تا تنوع‌بخشی و چندجانبه‌گرایی را بیش‌ازپیش پیش ببرند.

هند و اندونزی در مسیر چندجانبه‌گرایی

این موضوع به‌ویژه در این اجلاس برای هند و اندونزی صادق است. هند که یکی از بزرگترین بحران‌ها در روابطش با ایالات متحده در بیش از ۲۵ سال اخیر مواجه شده، به دنبال تثبیت روابط دشوار خود با چین و تعمیق پیوندهای قوی موجود با روسیه است. اندونزی نیز همچنان به بازی در همه طرف‌ها ادامه می‌دهد. این کشور پس از دوره‌ای دشوار در مذاکرات، توافقی تجاری با ایالات متحده امضا کرده، اما در عین حال در حال تعمیق روابط خود را با چین و روسیه نیز است.

افول یک‌جانبه‌گرایی

افزایش گرایش به استراتژی‌های هجینگ و چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌المللی تنها می‌تواند به تسریع افول یک‌جانبه‌گرایی آمریکا در بلندمدت منجر شود. ایالات متحده آمریکا برای حفظ جایگاه خود باید روش‌هایی برای معرفی خود به‌عنوان شریکی باثبات و قابل‌اعتماد پیدا کند. این امر نمی‌تواند از طریق تلاش برای بازگرداندن تفوق به‌ویژه از طریق تشدید نظامی‌گری محقق شود. راهکار بهتر ممکن است در یافتن منافع مشترک و همکاری دوجانبه با قدرت‌های میانی کلیدی در آسیا و دیگر مناطق باشد.

منبع: رسپانسیبل استیت‌کرفت

نویسنده: سارنگ شیدور