درگیری ها در ساحل غربی سوریه؛ دلایل و پیامدها

#تحلیل_کوتاه

شهرهای لاذقیه و طرطوس در استان‌های ساحلی سوریه در ۷۲ ساعت اخیر شاهد شدیدترین درگیری‌ها در دهه‌های اخیر بود. این دو استان با جمعیت بیش از دو میلیون نفر و اکثریت علوی در طول دوران جنگ داخلی در سوریه درگیر جنگ و خرابی نبودند. در آن دوران با تشکیل گروه‌های حامی بشار اسد مانند دفاع الوطنی و شبحیه هرگز جنگ به داخل این دو استان کشیده نشد و فقط برخی مناطق شمالی کوهستانی لاذقیه گهگاهی دچار تنش می‌شد.

زمینه‌های اجتماعی و سیاسی

بعد از سقوط بشار اسد توسط مخالفان سلفی و سنی مذهب با تجمع مخالفان حکومت جدید در لاذقیه و طرطوس اکنون این دو استان به مرکز مخالفان نظام حاکم در دمشق تبدیل شده است. بسیاری از فرماندهان نظامی و امنیتی نظام بشار اسد با برگشت به این دو استان پایگاهی برای مخالفت در سطح تظاهرات خیابانی و نظامی و امنیتی علیه حکومت احمد الشرع ایجاد کردند.

ماجرای چند روز گذشته استان‌های ساحلی را می‌توان امتداد افزایش تنش در استان‌های جنوبی و شرقی سوریه دانست. در استان دروزی‌نشین سویدا چند هفته‌ای است که تنش‌ها بین دروزیان و حکومت حاکم در دمشق شکل گرفته است. حتی انتخاب استاندار زن دروزی برای استان سویدا هم نمی‌تواند برای دروزیان مورد اعتماد باشد.

تنش‌ها در مناطق شرقی سوریه هم کماکان ادامه دارد. چند دوره مذاکره بین قسد و حکومت احمد الشرع به نتیجه دلخواه دمشق و آنکارا برای خلع سلاح کردها نرسید. چندین عملیات نظامی حکومت فعلی سوریه علیه کردها در مناطق دیرالزور و منبج و سد تشرین هم به نتیجه وافی برای آنها منجر نشد.

اکنون محل سوم نقطه کانونی تنش در سوریه دو استان ساحلی است. علویان می‌دانند که در حکومت سنی مذهب با رگه‌های سلفی که سالها با آنها در نزاع خونین بودند قطعاً جایی نخواهند داشت. در چند ماه اخیر برخی رفتارهای تند حکومت الشرع با علویان طرطوس و لاذقیه به روند ناراضایتی آنها دامن زده است.

از بازداشت خطیب مرقد حضرت زینب(س) تا دیگربازداشت‌های خودسرانه در این دو استان سبب شد که روند تسلیح مخالفان علوی و بازمانده‌های نظام سابق به شدت افزایش یابد. قطعاً با این روند سطح تنش‌ها افزایش خواهد یافت و این دو استان به مامن بازمانده‌های نظام بعث و علویان معترض تبدیل می‌شود.

اما ماجرای دو روز اخیر چه بود؟

در ۶مارس ۲۰۲۵، افراد مسلح به چندین پایگاه نیروهای موسوم به امنیتی عمومی در نزدیکی شهر بیت عنا در حومه لاذقیه حمله کرده و طی کمینی سنگین ۱۶ نفر از نیروهای تحریرالشام را کشتند. همین موضوع سبب شد که بلافاصله تمام شهر روند تنش بالا رفته و مناطق مختلف نظیر بیمارستان، مراکز نظامی و امنیتی و نیروی دریایی لاذقیه به کنترل مخالفان تحریرالشام و الشرع دربیاید.

دومین منطقه جدی درگیری منطقه «جبله» در اطراف طرطوس است که به مرکز فرماندهی نیروهای مخالف تبدیل شد. بنظر می رسد مرکز فرماندهی این موضوع به دو دسته تقسیم می شود. بخشی از آنها نیروهای لشکر چهارم سابق سوریه به فرماندهی ماهر اسد و بخشی دیگر اطلاعات نیروی هوایی ارتش سوریه به رهبری ابراهیم حویجه است که به گفته تحریرالشام دستگیر شده است.

از سوی دیگر برخی نیروهای سرهنگ سهیل حسن نیز در این درگیری ها مشاهده شدند که نشان می‌دهد روند تسلیح نیروهای وابسته به ارتش سابق سوریه که اکثرا از نیروهای ویژه و نخبه نظامی و امنیتی سوریه بودند در حال افزایش است و بنظر می‌رسد که ماهر اسد قصد دارد روند تبدیل این دو استان به مرکز ناآرامی را جدی کلید بزند.

بنابراین روند تنش در سوریه ادامه پیدا خواهد کرد. این موضوع با تشکیل « شورای نظامی آزادسازی سوریه» تشدید می‌شود. بنظر می رسد چند ضلع از فرماندهان مانند؛ سهيل الحسن و غياث سليمان دلا فرماندهی این موضوع را برعهده دارند و ماهر اسد در پس پرده این مجلس است.

نتیجه گیری

قیام مسلحانه فعلا سرکوب و روند قتل عام در جریان است. این گمانه وجود دارد که مقاومت ساحلی زودتر از موعد و قبل از تقویت کامل و البته بدون اطمینان از پشتیبانی خارجی دست به اسلحه برده است. سوریه از این مدل کانتون ها کم به خود ندیده است. کردها با اسلحه کامل و مستحضر به پشتیبانی آمریکا مقابل ترکیه ایستاده‌اند و دروزیان هم قصد دارند با کارت اسرائیل مقابل احمد الشرع بایستند. همین نیروهای تحریرالشام نیز در ادلب با پیشتبانی ترکیه علیه نظام بشار اسد ایستاده بودند.

علویان سوریه هیچ حامی جزء ایران ندارند. برای اینکه پروژه مهار ایران که توسط ترکیه کلید زده شده متوقف شود حمایت تام و تمام از نیروهای علوی در دو استان ساحلی لاذقیه و طرطوس ضروری است تا هم بخشی از سوریه متحد ایران بماند و هم اتصال زمینی به حزب الله مجدداً برقرار شود.