‏ترامپ ‏که در دوره پیشین ریاست‌جمهوری خود سیاست‌های تهاجمی و سختگیرانه‌ای در قبال ایران اتخاذ کرده بود، این بار نیز وعده داده تا تغییراتی ‏مهم در سیاست خارجی آمریکا به وجود آورد. کنترل مجلس نمایندگان و مجلس سنا توسط حزب او و ‏همچنین نداشتن هیچ ترسی از عدم انتخابات مجدد، این بار دست او را برای اجرایی کردن بسیاری از ‏سیاست‌ها و برنامه‌های بین‌المللی‌اش بازتر خواهد گذاشت. با پیروزی او در انتخابات ۲۰۲۴، چشم‌انداز روابط ‏میان ایالات متحده و ایران وارد مرحله‌ای جدید خواهد شد.

۱- بازگشت به استراتژی «فشار حداکثری»‏

یکی از اولین پیامدهای بازگشت ترامپ به کاخ سفید، احتمال احیای استراتژی «فشار حداکثری» علیه ایران ‏خواهد بود. این سیاست که در دوره اول ریاست‌جمهوری او اعمال شد، شامل تحریم‌های گسترده علیه ‏بخش‌های مختلف اقتصاد ایران، به‌ویژه صنایع نفت و گاز بود. ترامپ در دوره اول خود از برجام خارج شد و ‏تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرد که هدف آن‌ها فلج کردن اقتصاد ایران و کشاندن کشور به میز مذاکره بود. ‏بازگشت به این رویکرد، به معنای افزایش تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی از جمله در رابطه با فروش نفت به چین و همچنین تبادلات مالی با امارات برای تحت فشار قرار دادن دولت ‏ایران جهت توافق بر سر مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای است.‏

۲- دستیابی به «توافق بهتر» با ایران

دستیابی به «توافق بهتر» یکی از وعده‌های اصلی ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی ۲۰۲۴ بود. ترامپ همواره بر ‏این باور بوده که برجام توافقی ناکافی و ناقص است و نتوانسته مانع از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران شود. او ‏اعلام کرده که به دنبال توافقی خواهد بود که نه تنها برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند، بلکه به مسائل ‏موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران نیز بپردازد. چند هفته قبل او در مصاحبه با یک پادکست معروف ‏آمریکایی گفت: «من دلم می‌خواهد ببینم که ایران خیلی موفق باشد، ولی تنها کاری آن‌ها نمی‌توانند بکنند ‏این است که سلاح هسته‌ای داشته باشند!»‏

‏۳- تلاش برای انزوای ایران در منطقه

ترامپ به دنبال تغییر معادلات ژئوپلتیک خاورمیانه است. او در دوره اول ریاست‌جمهوری خود با کشورهای ‏عربی حوزه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، روابط نزدیکی برقرار کرد و «توافق ابراهیم» را برای ‏عادی‌سازی روابط بین کشورهای عربی و اسرائیل امضا کرد.

بازگشت او به کاخ سفید می‌تواند به معنای تقویت ‏دوباره این اتحادها و تلاش برای منزوی کردن ایران در منطقه باشد؛ به ویژه با طرح امنیتی جدید ‏جمهوری‌خواهان برای آینده غزه و تلاش‌های جرد کوشنر، داماد ترامپ برای وارد کردن عربستان و امارات به ‏مسئله تنش فلسطین و اسرائیل. همچنین دولت دوم ترامپ پیشبرد دالان اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یا ‏کریدور آی‌مِک را نیز در دستور کار قرار خواهد داد که به ضرر ایران خواهد بود.‏

۴- تشدید جنگ تجاری با چین و پیامدهای آن برای ایران

تشدید جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین نیز از جمله برنامه‌های دولت دوم ترامپ است که تاثیرات زیادی ‏بر ایران خواهد داشت. ترامپ در دوره اول خود نشان داد که رویکرد سختگیرانه‌ای در قبال چین دارد و احتمال ‏دارد این رویکرد در دوره دوم نیز ادامه یابد.

از آنجا که ایران و چین روابط نزدیکی دارند و چین یکی از ‏مهم‌ترین خریداران نفت ایران است، تشدید تنش‌ها بین واشنگتن و پکن می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر ایران ‏نیز تأثیر بگذارد و حتی منجر به افزایش فشارها بر صادرات نفت ایران شود. همچنین ترامپ در وعده‌های ‏انتخاباتی خود به این موضوع اشاره کرد بود که در صورت تداوم خرید نفت از ایران، در دولت دوم او چین با ‏تبعات جدی‌تری مواجه خواهد شد.‏

۵- افزایش تنش‌های نظامی

با توجه به روابط بسیار نزدیک ترامپ با نتانیاهو و همچنین تعلق خاطر زیاد کابینه او به اسرائیل، احتمال ‏افزایش تنش‌های نظامی در منطقه نیز وجود دارد. پیش از این دولت بایدن برای دولتمردان اسرائیل خط ‏قرمزهایی در حمله به ایران چون تاسیسات هسته‌ای و نفتی را مشخص کرده بود، اما با بازگشت ترامپ این خط ‏قرمزها برای اسرائیل دیگر وجود نخواهد داشت.

اگرچه ترامپ طبق گزارشات مختلف رسانه‌های آمریکا از ‏نتانیاهو خواسته تا پیش از ورود او به کاخ سفید در منطقه آتش‌بس شود، اما در صورت تداوم حملات ایران و ‏اسرائیل به یکدیگر، او دست نتانیاهو را برای هرگونه اقدام نظامی در منطقه باز خواهد گذشت. موضوعی که ‏لئون پانه‌تا، رئیس پیشین سازمان سیا به آن اشاره کرد و گفت: «در رابطه با خاورمیانه، فکر می‌کنم او عملاً به ‏نتانیاهو چک سفید امضا خواهد داد.»‏

 


اندیشکده تهران


0 دیدگاه

logo

ارسال دیدگاه