در روز دوشنبه، ۲۶ آذر/۱۶ دسامبر، ۵۲۴ نفر از ۷۳۳ نماینده پارلمان آلمان به ائتلاف حاکم رأی عدم اعتماد دادند و تصمیم بر این شد که انتخابات زودهنگام در تاریخ ۵ اسفند/۲۳ فوریه برگزار گردد. آلمان هم‌اکنون برای نخستین‌بار پس از اتحاد مجدد دو آلمان با بحران سیاسی مواجه است و انتظار می‌رود که در انتخابات پیش‌رو، احزاب افراطی نتایج چشمگیری کسب کنند که تأثیر بسزایی بر آینده سیاست این کشور خواهد داشت.

سابقه رای عدم اعتماد به صدراعظم

پیش از جنگ جهانی دوم، سیاست آلمان به دلیل تغییرات مکرر صدراعظم و فقدان ثبات در دولت دچار چالش‌های جدی بود؛ یکی از پیامدهای این بی‌ثباتی ظهور هیتلر بود. پس از جنگ جهانی دوم، با اتخاذ مجموعه‌ای از سازوکارها، این بی‌ثباتی کاهش یافت. اما در طول تاریخ آلمان، تنها دو بار دیگر رأی به عدم اعتماد به صدراعظم داده شده که هر دو مورد به دلیل بحران‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از تنش با شوروی بوده است. رأی عدم اعتماد به اولاف شولتس نیز سومین مورد پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌آید و بار دیگر سیاست آلمان را تحت تأثیر تنش‌های ناشی از وارث شوروی، یعنی روسیه، قرار می‌دهد.

دلایل فروپاشی دولت آلمان

ائتلاف حاکم بر آلمان موسوم به «چراغ راهنمایی»، شامل سه حزب سوسیال‌دموکرات (قرمز)، دموکرات‌های آزاد (زرد) و سبزها بود که اخیرا اختلافات عمیقی در زمینه مدیریت منابع عمومی و سیاستگذاری اقتصادی با یکدیگر پیدا کرده بودند. خروج دموکرات‌های آزاد از ائتلاف، منجر به از دست رفتن اکثریت نسبی دولت در پارلمان شد.

اختلاف نظرها در خصوص تحریم روسیه و تسلیح مکرر اوکراین، به همراه تفاوت دیدگاه‌ها درباره میزان مالیات و هزینه‌کرد خدمات رفاهی، تنش‌های حل‌ناپذیری را میان احزاب این ائتلاف ایجاد کرد که در نهایت منجر به فروپاشی این ائتلاف شد.

پیامدهای فروپاشی دولت

فروپاشی دولت منجر به تشدید بحران‌های متعددی شد که جامعه و سیاست آلمان با آن روبرو بوده است. یکی از این بحران‌ها، خطر بی‌ثباتی و بن‌بست بیشتر در عرصه سیاست کشور به دلیل رشد فزاینده احزاب رادیکال و دگراندیش مانند حزب آلترناتیو برای آلمان است.

همچنین سردرگمی و قطبیت بیشتر در خصوص نحوه برخورد با مسائل اوکراین و مهاجران، به همراه عدم مقابله مؤثر با رکود اقتصادی، چالش‌های عمده‌ای را برای کشور به وجود آورد. تغییر در ائتلاف تشکیل‌دهنده دولت و انتقال مقام صدراعظمی از فردی در حزب سوسیال‌دموکرات به دموکرات مسیحی در دولت بعدی نیز از دیگر پیامدهای این فروپاشی محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

آلمان اکنون در یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سیاسی-اقتصادی خود در قرن بیست و یکم قرار دارد. با توجه به اختلافات داخلی، عدم وجود آتش‌بس در اوکراین و احتمال فشارهای اقتصادی ایالات متحده در دولت ترامپ به آلمان در نتیجه تشدید تنشهای آمریکا و چین، این کشور با چالش‌های بیشتری روبرو خواهد شد. برای خروج از بحران‌های پیش رو، آلمان نیازمند سیاست‌گذاری‌های قاطع، ایجاد انسجام داخلی و تقویت همکاری‌های بین‌المللی است؛ امری که مستلزم تلاش‌های جدی از سوی رهبران سیاسی و اجتماعی این کشور خواهد بود.