در دسامبر ۲۰۲۵، در حالی که جنگ روسیه علیه اوکراین ادامه دارد امانوئل ماکرون چهارمین سفر رسمی خود به چین را انجام داد. این سفر از نظر پروتکل ‏استثنایی بود؛ شی جین‌پینگ شخصاً رئیس‌جمهور فرانسه را تا استان سیچوان همراهی کرد؛ رفتاری که حتی ‏در سفر ترامپ در ۲۰۱۷ دیده نشده بود و نشان‌دهنده اهمیت ویژه پکن برای روابط با فرانسه داشت.‏

اروپا در این مقطع با دو چالش بزرگ روبه‌روست: کسری تجاری عظیم با چین (۳۰۵ میلیارد یورو تنها در ‏سال ۲۰۲۴) و نیاز فوری به فشار بیشتر بر روسیه. چین اما نه تنها حمله روسیه را محکوم نکرده، بلکه نزدیک ‏به ۹۰ درصد کالاهای دو منظوره مشمول کنترل صادرات گروه هفت را به مسکو تحویل می‌دهد. این ‏وضعیت باعث شده امنیت و تجارت دیگر قابل تفکیک نباشند و چین برای اروپا همزمان شریک، رقیب و ‏چالش امنیتی چندبعدی تلقی شود.‏

دلایل و اهداف سفر ماکرون

ماکرون با هیأتی بزرگ از مدیران ارشد شرکت‌هایی نظیر ایرباس، آلستوم، اشنایدر الکتریک و بی‌ان‌پی پاریبا ‏سفر کرد. اهداف اعلامی او چندلایه بود: کاهش کسری تجاری فرانسه و اروپا، جذب قراردادهای بزرگ ‏صنعتی و ایجاد شغل، حفظ استقلال راهبردی اروپا در برابر آمریکا، و مهم‌تر از همه، ترغیب چین به ایفای ‏نقش سازنده‌تر در بحران اوکراین و توقف حملات به زیرساخت‌های حیاتی این کشور. او همچنین ‏موضوعات محیط زیستی و همکاری‌های علمی را در دستور کار قرار داد.‏

اهداف چین از میزبانی

چین اما اهداف متفاوتی را دنبال می‌کرد. پکن می‌خواست با تقویت روابط دوجانبه با فرانسه نفوذ خود را در ‏تصمیم‌گیری‌های بروکسل افزایش دهد، فشارهای تجاری اروپا و آمریکا را کاهش دهد، از شکاف‌های ‏درونی اروپا مثل اختلاف فرانسه و آلمان بر سر تعرفه خودروهای برقی چینی، بهره‌برداری کند و سرانجام ‏تصویر خود را به عنوان قدرت مسئول جهانی بهبود بخشد. همراهی غیرمعمول شی جین‌پینگ با ‏مکرونماکرون و بازدید مشترک از سد تاریخی دوجیانگ‌یان و تأکید بر موضوعاتی مانند حفاظت از پانداها ‏دقیقا در خدمت همین تصویرسازی بود.‏

نتایج سفر

نتایج ملموس سفر اما بسیار محدود بود. تنها دوازده توافق یا یادداشت تفاهم امضا شد که عمدتاً چارچوبی و ‏فاقد ارقام مالی مشخص بودند. مهم‌ترین حوزه‌ها عبارت بودند از: همکاری در زمینه پیری جمعیت و مراقبت ‏از سالمندان، ادامه پروژه‌های انرژی هسته‌ای، تسهیل سرمایه‌گذاری دوجانبه و تمدید برنامه حفاظت و تبادل ‏پانداهای غول‌پیکر. هیچ‌یک از این توافق‌ها نمی‌توانست خلا عظیم کسری تجاری یا نیازهای صنعتی فرانسه ‏را پر کند.‏

عدم تحقق انتظارات اقتصادی

بزرگ‌ترین انتظار یعنی امضای سفارش خرید صدها فروند هواپیمای ایرباس که ماه‌ها مذاکره شده بود، ‏محقق نشد؛ زیرا چین نمی‌خواست پیش از مذاکرات حساس با دولت جدید ترامپ، اهرم‌های خود را از ‏دست بدهد. در موضوع اوکراین نیز هیچ پیشرفتی حاصل نشد و بیانیه مشترک حتی اشاره‌ای به تغییر موضع ‏چین نداشت.‏

تشدید اختلافات تجاری پس از سفر

ماکرون پس از بازگشت در مصاحبه با «لز اکو» لحن تندی در پیش گرفت و اعلام کرد که به چینی‌ها ‏هشدار داده است که مازاد تجاری عظیم و غیرپایدار چین قابل قبول نیست و اگر پکن اقدام جدی نکند، ‏اروپا ناگزیر به اقدامات سخت‌گیرانه از جمله تعرفه‌های گسترده مشابه آمریکا خواهد شد. او تأکید کرد اروپا ‏نمی‌پذیرد صرفاً بازار تنظیمی رقابت میان واشنگتن و پکن باشد.‏

جمع‌بندی

سفر دسامبر ۲۰۲۵ بیش از آنکه دستاورد اقتصادی یا سیاسی ملموس برای فرانسه و اروپا داشته ‏باشد، به اعتبار دیپلماتیک چین افزود و شکاف‌های اروپا را آشکار کرد. چین با نمادگرایی هوشمندانه و ‏وعده‌های محدود توانست تصویر قدرت مسئول را تقویت کند، در حالی که از دادن امتیازات واقعی ‏خودداری کرد.

ماکرون و در واقع نماینده اروپا اما با دست خالی بازگشت و پیام سفر روشن بود: گفتگوهای نمادین ‏و سفرهای پرزرق‌وبرق بدون ‏سیاست واحد و جامع اتحادیه اروپا در برابر چین و اتخاذ ابزارهای واقعی امنیت اقتصادی، نمی‌توانند تعادل را به روابط بازگردانند.