قرار است نتانیاهو و ترامپ هفته آینده در آمریکا با هم دیدار کنند. در خصوص این دیدار گمانه‌زنی‌هایی ‏حول تصمیمات نتانیاهو برای اقناع ترامپ در پرونده‌های ایران، لبنان و منطقه شنیده می‌شود. اما یکی از گمانه‌‏زنی‌های محتمل، موضوع مرحله دوم آتش بس در غزه است. با اتمام تبادل اسرا و اجساد (جز یک جسد که ‏پیدا نشده است) کاخ سفید به دنبال آغاز مرحله دوم آتش‌بس در‎ ‎غزه همزمان با آغاز سال 2026 میلادی ‏است.

‏نبود داوطلب برای تشکیل کمیته بین‌المللی صلح

یکی از اصلی‌ترین پیش‌نیازهای مرحله دوم براساس طرح ترامپ، شکل‌گیری یک کمیته نظامی بین‌المللی ‏برای بدست گرفتن تسلط و امنیت نوار‎ ‎غزه و سپس اجرایی کردن خلع سلاح حماس است. هفته گذشته به ‏منظور مقدمه‌سازی برای مرحله دوم، نشستی در دوحه با مدیریت ویتکاف با حضور برخی کشورها به منظور ‏تشکیل کمیته صلح بین‌المللی متشکل از نیروهای نظامی کشورهای مختلف، برگزار شد که بواسطه عدم ‏موفقیت کامل، شاهد صدور بیانیه یا اعلام رسمی از سوی قطر، ویتکاف و یا اسرئیلی‌ها نبودیم.‏

حضور ترکیه و قطر، ممکن‌ترین و غیرممکن‌ترین سناریو؟

علی‌رغم مخالفت اسرائیلی‌ها، جمعه گذشته ویتکاف در میامی با مسئولین قطری و ترکی برای مرحله دوم و ‏ادامه آتش‌بس دیدار کرد و بیانیه مشترکی هم منتشر شد. بیانیه‌ای که خوش‌بینی‌هایی از تلاش آمریکایی‌ها ‏برای ورود به مرحله دوم ایجاد کرد، اما سوال اصلی در خصوص حضور نیروهای بین‌المللی در غزه همچنان ‏پابرجاست و بسیار بعید است با توجه به مخالفت‌های تل‌آویو، مدیریت کمیته غزه به آنکارا یا دوحه سپرده ‏شود. به‌نظر می‌رسد که ویتکاف می‌داند بدون نقش‌آفرینی این دو بازیگر نزدیک به حماس و هم چنین ‏مصری‌ها شاید نتواند توافقی با حماس برای آینده و ادامه آتش‌بس داشته باشد.‏

‏خلع سلاح و آینده حماس

موضوع اصلی مرحله دوم، خلع سلاح حماس است. هاآرتص در گزارشی می‌نویسد که تل‌آویو هرگز آماده ‏آغاز مرحله دوم نیست؛ زیرا در اسرائیل نگرانی اصلی حول این است که چگونه خلع سلاح با ادامه عقب‌نشینی ‏نیروهای ارتش اسرائیل از اراضی نوار غزه مرتبط خواهد شد و این‌که سازوکار افشای تونل‌های باقی‌مانده در ‏اختیار حماس و نابودی آن‌ها قرار است چگونه باشد.

عاموس هرئیل کارشناس شناخته‌شده اسرائیلی در یادداشتی تاکید می‌کند خود حماس نیز علاقه‌مند به رفتن به ‏مرحله بعدی است، زیرا به این نتیجه رسیده است که هیچ تهدید واقعی برای حکومت آن، حداقل در نیمه غربی ‏نوار غزه (پشت خط زرد) وجود ندارد. به همین دلیل، تلاش‌ها برای یافتن جسد آخرین سرباز مفقود شده را ‏ادامه می‌دهد. سوال اصلی اکنون این است: آیا ترامپ نتانیاهو را مجبور به پیشروی به مرحله دوم خواهد کرد؟ ‏در اسرائیل به نظر می‌رسد همه چه در نهادهای نظامی و اطلاعاتی و چه در کابینه نتانیاهو معتقدند که طرح ‏ترامپ یعنی استقرار نیروهای بین‌المللی در غزه کمکی به خلع سلاح حماس نخواهد کرد.‏

‏ترامپ، دنبال مرحله دوم آتش‌بس است؟

در روزهای اخیر شبیه این گزاره را در رسانه‌های عبری زیاد می بینیم که «ترامپ برای حفظ تصویر خود به ‏عنوان یک صلح‌طلب جهانی استثنایی، فکر می‌کند که باید در پرونده نوار غزه پیشرفت کند.» او با اینکه ‏می‌داند گذار به مرحله دوم با مشکل مواجه است اما برای اعلام جشن در ماه آینده آماده است.‏

ناحوم بارنیع خبرنگار یدیعوت آحرونوت و باراک راوید خبرنگار آکسیوس هر دو مدعی شده‌اند که ترامپ ‏به دلیل ترور رائد سعد از نتانیاهو خشمگین است. اما باراک راوید تاکید می‌کند: «ترامپ مطمئناً برای هیچ ‏شبه‌نظامی(عضو قسام) اشک نمی‌ریزد ... اما آنچه دولت آمریکا را نگران می‌کند، ترس از این است که ‏اسرائیل ممکن است عمداً سعی در خرابکاری در اجرای مراحل بعدی داشته باشد.»‏

براساس گزارش آمریکایی‌ها، موانع در حال افزایش است و احتمالاً جدول زمانی به تأخیر خواهد افتاد؛ اما ‏ترامپ اصرار دارد شروع مرحله دوم را پرسروصدا اعلام کند. تاکنون تنها چند کشور متعهد شده‌اند که به ‏نیروی تثبیت کمک کنند و هیچ‌کدام در حال حاضر قصد ندارند نیروهای خود را پشت خط زرد که تحت ‏کنترل حماس است مستقر کنند.‏

جمع‌بندی

مرحله دوم آتش‌بس اکنون با مولفه‌ها و موانع زیادی روبروست و با توجه به ابهامات چگونگی آن و ‏بازیگران تشکیل‌دهنده کمیته صلح با چشم‌انداز تاریکی روبروست. ضمن آنکه نقش‌آفرینی ‏قطر و ترکیه، وضعیت انسانی نوار غزه و میزان کمک‌های بشر دوستانه، خروج یا عدم خروج کامل اسرائیل از غزه و همچنین شرایط جبهه شمال یعنی لبنان از دیگر مولفه‌هایی هستند که ورود به ‏مرحله دوم آتش‌بس غزه را پیچیده‌تر می‌کنند.‏