با وجود فشارها و تلفات سنگینی که روسیه متحمل شده است، ارتش این کشور به آرامی در حال تصرف ‏مناطق شرقی اوکراین و بازپس‌گیری کورسک است. از سوی دیگر، با روی کار آمدن دونالد ترامپ و تغییر در ‏سیاست‌های ایالات متحده نسبت به اوکراین، مذاکرات اولیه‌ای برای صلح در عربستان بین آمریکا و روسیه ‏انجام شد. یکی از مهم‌ترین چالش‌های احتمالی این مذاکرات، عدم مشارکت اوکراین و کشورهای اروپایی در ‏آن بود. اظهارات مقامات مختلف در کنفرانس امنیتی مونیخ تفاوتها در دیدگاه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها در ‏خصوص صلح را نشان داده و با تحقیر اخیر زلنسکی در آمریکا این تفاوت‌ها به اوج رسیده است.‏

وضعیت میدانی

در شرق اوکراین، روسیه همچنان از سه محور شمال شرقی (منطقه خارکیف و لیمان)، شرق (محور ‏پوکروفسْک) و جنوب شرقی (محور اوریخیو) به پیشروی آرام خود ادامه می‌دهد. در محور پوکروفسک، ارتش ‏اوکراین به دلیل شکست‌های متعدد، سه بار فرمانده این محور را تغییر داده است، اما همچنان نتوانسته مانع ‏پیشروی نیروهای روسی شود. در حال حاضر، ارتش روسیه به دروازه‌های شهر راهبردی پوکروفسک نزدیک ‏شده و انتظار می‌رود که در ماه‌های آینده این شهر تحت تصرف روسیه درآید. در محور کورسک نیز نیروهای ‏روسی پیشروی اندکی داشته‌اند و روستای سِردیلْ‌کوو را بازپس‌گیری کرده‌اند؛ اما شهر اصلی این منطقه، یعنی ‏سودژا، همچنان تحت کنترل نیروهای اوکراینی قرار دارد.‏

اظهارات مقامات مختلف نسبت به وضعیت کنونی و مذاکرات صلح

اظهارات مقامات در کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۵ نشان‌دهنده اختلافات عمیق بین اروپا و آمریکا در مورد ‏چگونگی تحقق صلح در اوکراین بود. در حالی که اروپایی‌ها از لزوم قدرتمند بودن اوکراین برای تحقق صلح ‏پایدار سخن گفتند، آمریکایی‌ها ضرورت پذیرش شکست و واگذاری مناطق اشغال شده برای تحقق صلح را ‏یادآور شدند. رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، از احتمال واگذاری منابع و معادن غنی اوکراین به ‏آمریکا در ازای دریافت تضمین‌های امنیتی سخن می‌گوید، در حالی که مقامات آمریکایی بر لزوم واگذاری این ‏معادن به منظور جبران هزینه‌های انجام شده تأکید دارند. همچنین، اروپایی‌ها و زلنسکی بر ضرورت ایجاد ‏نیروی نظامی قوی و توان دفاعی «اروپایی» تأکید کردند که نشان‌دهنده از دست رفتن امید آنها به حمایت ‏ایالات متحده است.

مارکو روبیو، که نگرانی اروپایی‌ها از حذف شدنشان در روند صلح را درک کرده بود، به آنها اطمینان داد که ‏مذاکرات فعلی آمریکا و روسیه در خصوص روابط دو جانبه و همچنین جدیت روسیه در مذاکرات صلح است و ‏اگر مذاکرات «واقعی» صلح آغاز شود، اوکراین و کشورهای اروپایی نیز در آن حضور خواهند داشت. اما رویدادهای اخیر این گمان را تقویت کرده است که هدف اصلی مذاکرات دو جانبه روسیه و آمریکا در ریاض، رسیدن به توافقی کلی درباره آتش‌بس در ‏اوکراین بدون حضور طرف‌های اوکراینی و اروپایی بود.
‏
اهداف و پیامدهای نشست ریاض

دیدار هیئت‌های آمریکایی و روسی در شرایطی انجام شد که زلنسکی نیز همزمان در عربستان حضور داشت ‏اما در مذاکرات شرکت نکرد. به نظر می رسد مهم‌ترین هدف این دیدار تعیین خطوط کلی توافق و اعمال ‏منافع آمریکا و روسیه بدون توجه به اوکراین و اروپا بوده است. اگرچه انتظار چندانی هم از این دیدار ‏نمی‌رفت با این‌حال نویدبخش آغاز مذاکرات صلح بود اما اکنون با جنجال دیدار زلنسکی با ترامپ اوضاع بسیار ‏پیچیده‌تر شده است. دیدار هيئت‌ها در ریاض افزایش احساس تهدید اروپایی‌ها از سوی روسیه و آمریکا را در ‏پی داشت و با رفتار اخیر آمریکایی ها با زلنسکی این احساس تشدید شده است؛ چرا که آنها گمان می‌کنند ‏آمریکا دیگر حمایتی از آنها نمی‌کند.

دیدار ریاض و دیدار ترامپ و زلنسکی در واقع نمادی از تلاش آمریکا ‏برای تغییر رئیس‌جمهور اوکراین و آماده‌سازی این کشور برای پذیرش شکست است. مقامات آمریکایی پیش‌تر ‏بر لزوم پذیرش از دست رفتن مناطق تحت کنترل روسیه و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در اوکراین ‏تأکید کرده‌اند که بیانگر تلاش آنها برای ایجاد تغییراتی در عرصه سیاسی اوکراین است.‏

جمع‌بندی

با توجه به وضعیت میدانی و مذاکرات آمریکا با روسیه، به نظر می‌رسد که آمریکا ‏قصد دارد با تحت فشار قرار دادن اوکراین و کشورهای اروپایی، علاوه بر فروش بیشتر تسلیحات به آنها، ‏امتیازات لازم برای بهره‌برداری از معادن و منابع اوکراین را کسب کند. از سوی دیگر، اگرچه مذاکرات در ‏ریاض و فشارهای آمریکا به زلنسکی ممکن است منجر به آغاز مذاکرات آتش‌بس شود، اما این رویکرد آمریکا ‏ممکن است نتیجه معکوس دهد و اروپایی‌ها را ترغیب کند تا حمایت بیشتری از اوکراین به عمل آورند.‏