انقلاب صنعتی چهارم چالش‌ها و فرصت‌های متعددی برای جهان عرب ایجاد کرده است. از میان این کشورها عربستان، قطر و امارات با سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و روباتیک تلاش می‌کنند اقتصادشان را متنوع نموده و وابستگی به نفت را کاهش دهند.

 رشد سریع

هزینه‌کردهای فناوری در خاورمیانه با حمایت دولتی و سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی به‌سرعت رشد کرده و بر زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، خدمات دیجیتال، هوش مصنوعی، امنیت سایبری و شهرهای هوشمند تمرکز دارد. انتظار می‌رود کل هزینه‌کرد جهانی فناوری اطلاعات در سال ۲۰۲۴ به ۵.۱ تریلیون دلار و هزینه‌کرد فناوری اطلاعات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در سال ۲۰۲۴ با ۴ درصد افزایش به ۱۸۳ میلیارد دلار برسد. همچنین پیش‌بینی می‌شود هزینه‌های مربوط به هوش مصنوعی در خاورمیانه در سال جاری به‌تنهایی از ۳ میلیارد دلار نیز فراتر رود که نسبت به سال ۲۰۲۳ افزایش ۳۲ درصدی را نشان می‌دهد.

 برجسته‌ترین کشورهای عربی سرمایه‌گذار در بخش فناوری

۱- عربستان با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری

عربستان سعودی در فوریه ۲۰۲۴ شرکت «آلات» را با تمرکز بر فناوری‌های پیشرفته تاسیس نمود که مقرر است صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور تا سال ۲۰۳۰ معادل ۱۰۰ میلیارد دلار در آن سرمایه‌گذاری کند. حوزه‌های تمرکز این شرکت شامل هوش مصنوعی، نیمه‌هادی‌ها، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، روباتیک و شهرهای هوشمند خواهد بود. عربستان سعودی به دنبال تبدیل‌شدن به یک ابرقدرت در زمینه هوش مصنوعی است که این موضوع منجر به تشدید رقابت در منطقه عربی خلیج‌فارس برای جذب سرمایه‌گذاری از چین، ایالات‌متحده و دیگر قدرت‌های فناوری خواهد شد.‌

۲- سرمایه‌گذاری ۲.۵ میلیارد دلار قطر در حوزه هوش مصنوعی

قطر با سرمایه‌گذاری راهبردی در هوش مصنوعی به جایگاهی برجسته در فناوری‌های نوین دست‌یافته و در خط مقدم ایجاد استانداردهای جهانی جدید قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود بازار هوش مصنوعی قطر تا ۲۰۲۴ به ۴۲۸.۴ میلیون دلار و تا ۲۰۳۰ با رشد سالانه ۲۸.۷ درصد به ۱.۹ میلیارد دلار برسد. قطر ۲.۵ میلیارد دلار برای تقویت هوش مصنوعی و نوآوری اختصاص داده است و پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاری دیجیتال این کشور نیز تا ۲۰۲۶ به ۵.۷ میلیارد دلار خواهد رسید.

۳- سرمایه‌گذاری سالانه ۳ میلیارد دلاری امارات در حوزه نوآوری

امارات سالانه ۳میلیارد دلار در نوآوری سرمایه‌گذاری می‌کند و انتظار می‌رود هوش مصنوعی تا ۲۰۳۰ حدود ۹۸میلیارد دلار به اقتصاد آن اضافه کند. هدف استراتژی هوش مصنوعی امارات ۲۰۳۱آن است که این فناوری را در همه خدمات و وزارتخانه‌های دولتی ادغام کند. امارات با طرح‌هایی مانند برنامه روباتیک دبی، به دنبال افزایش سهم روباتیک و اتوماسیون در تولید ناخالص داخلی دبی تا ۹٪ طی ۱۰سال آینده و تبدیل شهر دبی به یکی از ۱۰ شهر برتر جهان درزمینه روباتیک و خودکارسازی است.

۴- ارزش بازار فناوری اطلاعات کویت طی ۵ سال آینده ۳۹.۸ میلیارد دلار

چشم‌انداز ۲۰۳۵ کویت بر تنوع‌بخشی به اقتصاد و تبدیل کشور به یک مرکز مالی منطقه‌ای تمرکز دارد. بازار فناوری اطلاعات کویت از ۲۲.۴۸ میلیارد دلار در ۲۰۲۳به ۳۹.۸۳ میلیارد دلار در پنج سال آینده خواهد رسید. صنعت مخابرات در کویت با خدمات شبکه نسل پنجم و ششم، کابل‌های فیبر نوری، اتصال ماهواره‌ای و دسترسی به شبکه وای فای در سراسر کشور شناخته می‌شود.

۵- مصر به دنبال صادرات ۹ میلیارد دلاری دیجیتال

دولت مصر استراتژی اقتصادی ۸محوری برای دوره ۲۰۲۴-۲۰۳۰ را راه‌اندازی کرده است. این استراتژی شامل ایجاد یک‌میلیون فرصت شغلی در زمینه‌های فناوری، مهندسی و علوم است و هدف آن افزایش صادرات الکترونیک به حداقل ۲۰٪ و آموزش یک‌میلیون کارآموز در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. همچنین، دولت قصد دارد پوشش اینترنت پرسرعت را گسترش داده، کابل‌های مسی را با فیبر نوری جایگزین کند و تعداد دکل‌های موبایل را تا سال ۲۰۳۰به ۵۰هزار برساند. پیش‌بینی می‌شود این بخش تا سال ۲۰۳۰ حدود ۸٪از تولید ناخالص داخلی مصر را به خود اختصاص دهد و صادرات دیجیتال تا سال ۲۰۲۶ به ۹میلیارد دلار برسد.

۶- رسیدن بازار هوش مصنوعی مراکش تا سال ۲۰۲۳به یک میلیارد دلار

بازار هوش مصنوعی در مراکش پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴به ۲۵۶میلیون دلار برسد و تا سال ۲۰۲۳ با رشد سالانه ۲۸.۴۶٪به ۱.۱۵میلیارد دلار افزایش یابد. مراکش ازجمله از طریق «ابتکار توسعه هوش مصنوعی دانشگاه محمد ششم» که برنامه‌های تحقیقاتی و آموزشی در این زمینه را تقویت می‌کند در هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است. این برنامه‌ها بر ادغام هوش مصنوعی در بخش‌های کشاورزی، بهداشت و انرژی متمرکز است.

مرکز: الجزیره نت-قطر 
نویسنده:  محمد سناجلة

منبع