مقامات کشور چاد اعلام کردند که در راستای کسب حاکمیت کامل بر سرزمین خود، به توافقات نظامی ۵۰ ساله خود با فرانسه پایان می‌دهند. این تصمیم توسط رئیس‌جمهور چاد، «محمد ادریس دیبی» و هم‌زمان با سفر وزیر امور خارجه فرانسه «ژان نوئل بارو» به این کشور اعلام شد. در دیدار مقامات دو کشور، علاوه بر مسئله همکاری نظامی، وضعیت پناه‌جویان سودانی در خاک چاد نیز مورد بررسی قرار گرفت. شایان ذکر است که توافق نظامی بین دو کشور در سال ۲۰۱۹ بازنگری شده بود.

رئیس‌جمهور چاد با اعلام پایان توافق‌نامه‌های همکاری نظامی با فرانسه، بر بازتعریف روابط خود و تغییر همکاری‌های سنتی که غالبا پایه امنیتی داشت تأکید کرد. چاد قصد دارد حاکمیت کامل خود را تقویت کرده و همکاری‌های استراتژیک را بر اساس اولویت‌های ملی بازتعریف کند. وزیر امور خارجه چاد اعلام کرد پایان توافق‌نامه‌های نظامی به معنای قطع روابط دیپلماتیک نیست و چاد همچنان به رویه‌های قانونی خاتمه این توافق‌ها پایبند خواهد بود.

آیا زمان پایان همکاری طولانی مدت نظامی فرا رسیده است؟

چاد و سنگال تنها کشورهای منطقه ساحل بودند که در بحبوحه بحران دیپلماتیک نیجر، مالی و بورکینافاسو (بین اوت 2022 تا دسامبر 2023) همچنان میزبان پایگاه‌های نظامی فرانسه بودند. باوجود اینکه جزییات قراردادهای نظامی لغو شده فاش نشده است اما احتمال می‌رود که واحدهای فرانسوی مستقر در پایگاه هوایی 172 در انجامنا (پایتخت چاد) و پایگاه «کاپیتان کروچه» در شهر آبشی در شرق و پایگاه «فایا لارجو» در شمال کشور فراخوانده شوند.

این اقدام پایانی بر تاریخ طولانی حمایت نظامی فرانسه از چاد است که شامل کمک‌های لجستیکی و اطلاعاتی به نیروهای مسلح چادی می‌شد. فرانسه در گذشته در چندین عملیات نظامی برای مقابله با شورشیان مسلح در سال‌های 2006، 2008 و 2019 در چاد دخالت کرده است. حمله اخیر شورشیان از مرزهای شمالی چاد که منجر به کشته شدن رئیس‌جمهور سابق «ادریس دیبی ایتنو» شد، با سخنرانی امانوئل ماکرون در مراسم تدفین او همراه بود. ماکرون در این مراسم گفته بود: فرانسه اجازه نخواهد داد که ثبات و امنیت چاد به خطر بیفتد.

چاد محور رقابت روسیه و آمریکا

در ماه‌های اخیر، انجامنا روابط خود را با مسکو تقویت کرده است. «محمد ادریس دیبی» دومین رئیس‌جمهوری از چاد بود که بعد از 64 سال در ژانویه 2024 به روسیه سفر کرد. این سفر با امضای توافقنامه‌هایی در زمینه‌های انرژی و امنیت همراه بود. پس از انتخاب دیبی به ریاست‌جمهوری در مه 2024، ولادیمیر پوتین نخستین کسی بود که به او تبریک گفت. همچنین در ماه ژوئن، پوتین هیئتی به ریاست سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، به انجامنا فرستاد تا روابط دیپلماتیک را تقویت کند.

در آوریل 2024، ایالات متحده مجبور شد نیروهای خود را که از عملیات نظامی چادی با هواپیماهای بدون سرنشین پشتیبانی می‌کردند، خارج کند. اما مقامات آمریکایی اعلام کردند که در سپتامبر توافق جدیدی با چاد صورت گرفته و قرار است نیروهای آمریکایی با تعداد کم دوباره در این کشور مستقر شوند. با این حال، مقامات وزارت امور خارجه چاد این اظهارات را رد کرده‌اند و بعید است موضع طرفین تا کنون تغییری کرده باشد.

پیامدهای لغو قراردادهای نظامی با فرانسه

هرچند خروج چاد از توافقات همکاری با فرانسه موضوع مهمی است اما این تغییرات تأثیری بر چاد نخواهد داشت چراکه چاد قدرت خود را در منطقه نشان داده و خود را به عنوان ارتشی جنگجو معرفی کرده است، بلکه مهم‌ترین پیامد آن برای فرانسه خواهد بود که دیگر در کشورهای ساحل نیز حضور ندارد. لغو همکاری نظامی با فرانسه موقعیت کشورهای ساحل را تقویت می‌کند و البته هنوز مشخص نیست که آیا چاد قصد دارد به این کشورها نزدیک شود، یا خیر. از سوی دیگر، باید دید همزمانی لغو توافق همکاری نظامی چاد و فرانسه با سفر رئیس‌جمهور نیجریه به فرانسه می‌تواند نشانی از احتمال تاسیس پایگاه نظامی فرانسه در نیجریه باشد یا خیر.

مرکز:قراءات الافريقية- لندن 
نویسنده: أرماند موكو بودومبو

منبع:

https://B2n.ir/k04481