تفاهم‌نامه‌ تشکیل شورای مشارکت راهبردی میان عربستان سعودی و فرانسه سه شنبه ۳ دسامبر در حضور ولیعهد عربستان سعودی و رئیس جمهور فرانسه در کاخ الیمامه ریاض تنظیم و از سوی وزرای خارجه دو کشور امضا شد.

این تفاهم‌نامه در چارچوب سفر مکرون و مشارکت در اجلاس «یک آب» برای مقابله با بیابان زایی به میزبانی ریاض صورت گرفت و در چشم‌انداز سیاسی عربستان و پاریس برای تقویت همکاری‌های چندجانبه و رساندن آن به سطح راهبردی قرار گرفت. این اجلاس که با مشارکت سازمان ملل و ابتکار مشترک فرانسه و عربستان موسوم به کاپ۱۶ برگزار شد، نشان می‌دهد که مسائل و دغدغه‌های جهانی چون تغییرات آب و هوایی، امنیت غذایی، تروریسم، تهدیدات سایبری و... زمینه‌های تبادل نزدیک برای غلبه بر چالش‌ها و پدیداری راه‌حل‌ها را ضروری می‌کند.

برای فرانسه، تقویت روابط با متحدان ثروتمند و قدرتمند منطقه‌ای، رهایی از محدودیت‌های اروپای در حال زوال، مدیریت مواجهه با رویکردهای ضد حمایت‌گرایانه ترامپ از ساختارهای امنیتی و ائتلافی با متحدین و عدم قطعیت‌های نظم در حال گذار از اولویت اساسی برای حضور در منطقه برخوردار است.

متقابلاً برای ریاض تقویت شراکت‌های بین‌المللی عمدتاً با دو هدف اصلی و عمده در دستورکار قرار دارد:

۱- فهم ریاض از کلان تغییرات نظم بین‌المللی در حال گذار، تقویت همکاری‌های چندجانبه و عبور از تله قطبیت و محدودیت‌های نظم تک‌قطبی است که بازیگرانی چون فرانسه، چین، هند، روسیه، برزیل و ... نسبت به آن دیدگاه مشترکی دارند. بنابراین متنوع‌سازی شرکای بین‌المللی در ابعاد نظامی، اقتصادی، فناورانه و... بخشی از نگاه استراتژیک عربستان به نظم‌یابی جدید است.

امضای توافقات مشارکت استراتژیک به شکل دوجانبه مانند چین و فرانسه و چندجانبه در قالب منطقه ای و بینامنطقه‌گرایی همچون بریکس، شانگهای، آسیای مرکزی، اتحادیه اروپا، کارائیب و... بخشی از این چشم‌انداز عربستان برای عبور از تکانه‌ها و فرسایش نظم موجود است.

۲- ویژن ۲۰۳۰ عربستان سعودی برای گذار به اقتصاد پسا نفت که ابعاد مختلفی در حوزه‌های فرهنگی-اجتماعی، تجاری-مالی و فناوری-آینده نگرانه دارد، جایگاه بازیگران بین‌المللی که دارای مزیت‌های استراتژیک هستند را برای سرمایه‌گذاری متقابل در این طرح برجسته می کند. پیشتر این مسیر با چین و آمریکا که خیلی دست به نقدتر هستند، دنبال شد و در ادامه قرار است پای دیگر بازیگران چون ترکیه، ایتالیا و فرانسه که دارای امتیازات ویژه و انحصاری هستند را به میان بیاورد.

در این چارچوب حضور مکرون در شهر تاریخی العلا که پروژه گردشگری فعالی را در افق قرار داده، بیانگر نگاه عربستان به جذب ایده از بازیگری چون فرانسه است. این مسئله بویژه در حوزه کتاب و نشر، موزه، فیلم و سینما، موسیقی، صنعت مد و پوشاک و مواد غذایی می تواند ظرفیت‌های فرانسه را مورد استفاده قرار دهد.

بنابراین تفاهم‌نامه مشارکت استراتژیک عربستان و فرانسه بنا دارد که با تعریف همکاری‌های دوجانبه در یک چشم‌انداز جهانی، ضمن تحرک‌بخشی به ابعاد مغفول مانده، سطح تهدیدات و عدم قطعیت‌هایی که مختص نظم‌یابی جدید است را نیز با برقراری سطح جامع‌تری از تماس و گفت‌وگوی منظم دوره‌ای مدیریت کند.