‏پروژه خط لوله گاز قطر-سوریه-ترکیه که هدف ان انتقال گاز قطر به اروپا از طریق میدان گازی گنبد شمالی ‌‏(پارس جنوبی) است، از منطقه راس‌لفان قطر شروع و از طریق عربستان و اردن به سوریه و سپس ترکیه می‌رسد و ‏در آنکارا به خط لوله نابوکو متصل می‌شود و از آنجا به اروپا می‌رود. قطر این طرح را در دهه ۲۰۰۰ مطرح کرد ‏اما بشار اسد رئیس‌جمهور وقت سوریه با آن مخالفت کرد و پس از شروع جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ ‏این طرح غیر قابل‌اجرا شد. اما پس از سرنگونی نظام بعثی سوریه زمزمه‌هایی درباره احیای این پروژه شنیده ‏می‌شود.‏

تغییر حکومت در سوریه اکنون فرصت‌های جدیدی برای مطرح شدن مجدد پروژه خط لوله گاز قطر-ترکیه ‏ایجاد کرده است. با این حال صرف تغییر حکومت اجرای این پروژه را ممکن نمی‌سازد و از نظر امکان‌سنجی ‏باید همه عوامل مالی و محیطی مورد ارزیابی قرار گیرد و مولفه‌های مهمی مانند وضعیت ثبات سیاسی در سوریه ‏و تغییر بازارهای انرژی جهانی در نظر گرفته شود.

‏ از دیدگاه قطری‌ها این پروژه که امکان انتقال گاز به اروپا را از مسیر مستقیم زمینی فراهم می‌کند در مقایسه با ‏انتقال ال‌ان‌جی از طریق حمل‌ونقل دریایی بسیار کم هزینه‌تر است و صرفه زیادی برای قطر خواهد داشت. با این ‏حال این نکته مدنظر آنها هست که انتقال گاز به صورت ‌‎ LNG‏و‎ ‎توسط کشتی گزینه‌ای انعطاف‌پذیرتر و از نظر ‏لجستیک راحت‌تر است‎.‌‏ علاوه براین قطر با افزایش نفوذ ژئوپلیتیک خود می‌تواند جای خالی روسیه را در بازار ‏انرژی اروپا پر کند و روابط اقتصادی خود را با ترکیه و اروپا تقویت کند. ترکیه نیز به دلیل موقعیت استراتژیک ‏خود به عنوان حلقه اتصال آسیا و اروپا به عنوان یک مرکز مهم انتقال انرژی شناخته می‌شود و خط لوله قطر به ‏ترکیه می‌تواند اهمیت این کشور را در بازار‌های انرژی جهانی بیشتر تقویت کند.‏

با این حال باید در نظر داشت اگرچه تاکنون روند استقرار دولت جدید در سوریه به آرامی و بدون درگیری ‏قابل‌توجه پیش رفته است اما به ویژه با توجه به اختلافات کردها با دمشق، این کشور هنوز تا رسیدن به ثبات ‏سیاسی فاصله زیادی دارد. همچنین با توجه به رقابت‌های عربستان با ترکیه و قطر این که آیا این کشور و ‏همچنین اردن با چنین پروژه‌ای موافق هستند یا خیر ابهامات زیادی دارد. علاوه براین با توجه به سرمایه گذاری‌ها ‏در دیگر حوزه‌های انرژی چشم‌انداز وضعیت تقاضای گاز در آینده نیز روشن نیست.

نگاه اروپا

در نگاه اروپا این پروژه راه‌حل‌های به صرفه‌تری را برای پاسخ‌گویی به تقاضای فزاینده انرژی ارائه می‌کند و با ‏ایجاد تنوع در منابع، امنیت عرضه و به طور کلی امنیت انرژی اتحادیه اروپا را تقویت می‌کند. به گفته کریستین ‏استوفاس در نشریه لوموند، این پروژه دارای پتانسیل میان‌مدت و بلندمدت برای تامین امنیت انرژی است و امکان ‏دور زدن روسیه و همچنین اجتناب از مسیر طولانی دریایی که کشتی‌های حامل ال‌ان‌جی طی می‌کنند را فراهم ‏می‌کند.‏

‏ همکاری ترکیه و قطر در زمینه مدیریت آب

کشور قطر از نظر منابع آبی ضعیف است به طوری که ۵۰ درصد کل آب مصرفی خود را از طریق نمک‌زدایی ‏و با مصرف زیاد انرژی به دست می‌آورد. براین اساس ممکن است به موازات پروژه خط لوله گاز طبیعی اجرای ‏یک پروژه انتقال آب به قطر نیز در نظر گرفته شود. ترکیه ابتکار پروژه ماناوگات برای تامین آب شرب ‏کشورهای دارای تنش آبی خاور میانه از رودخانه‌ای با همین نام در نزدیکی آنتالیا را در کارنامه خود دارد. این ‏طرح برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ در دستور کار قرار گرفت. در چارچوب این طرح در سال ۲۰۰۳ یک قرارداد ‏فروش آب به اسرائیل و انتقال آن از طريق تانكرهاي دريايي غول‌پيكر منعقد گردید. البته این قرارداد در سال ‌‏۲۰۰۶ فسخ شد.‏

‏نتیجه گیری

‏ در یک ارزیابی کلی می‌توان اظهار داشت که ذی‌نفعان پروژه خط لوله گاز قطر-ترکیه سرنگونی رژیم سوریه ‏را فرصت مناسبی برای احیای این پروژه می‌بینند. با این‌حال باید در نظر داشت با توجه به بی‌ثباتی سیاسی در ‏سوریه و رقابت‌های منطقه‌ای همچنان شرایط پیچیده‌ای حاکم است و موفقیت این طرح در گرو همکاری ‏بازیگران متعدد منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود که به سختی می‌تواند حاصل شود و برای امکان سنجی نهایی ‏این پروژه باید تعادل منافع در برابر خطراتی که متوجه آن است در نظر گرفته شود.‏