امارات متحده عربی با توجه به نقش و جایگاه خود، بالاخص بندر جبل علی، مبدل به یک قدرت مهم لجستیکی شده است و در دهه‌های گذشته به صورت گام به گام به دنبال ارتقای جایگاه خود در لجستیک بین‌المللی بوده است. ورود عمیق به لجستیک دریایی آفریقا به مدد سرمایه‌گذاری‌های پیوسته و مزیت‌های عملکردی امارات در حوزه بندری، به نظر بخشی از یک راهبرد کلان و چندوجهی است که توسط حاکمان این کشور برای جانمایی امارات در آینده بدون نفت دنبال شده است. امارات متحده عربی تاکنون بیش از ۶۰ میلیارد دلار در قاره آفریقا سرمایه‌گذاری نموده و در بنادر آفریقا، مهم‌ترین و تنها رقیب نفوذ رو به گسترش چینی‌ها به شمار می‌رود.

پیشبرد برنامه‌های بندری امارات به اتکای دو شرکت تخصصی در حوزه لجستیک دریایی یعنی شرکت‌های دی‌پی‌ورد و ای‌دی پورتز انجام می‌پذیرد. دی‌پی‌ورد که پنجمین بهره‌بردار بندری بزرگ در جهان است، دستکم ده درصد از درآمدهای خود را از پروژه‌های فعال آفریقایی خود کسب می‌کند و مدیر عامل این شرکت در یک سخنرانی بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ از آفریقا به عنوان منبع رشدی (در حال حاضر و در آینده) یاد می‌کند که مشابه آن در هیچ بازار دیگری در جهان ممکن نخواهد بود.

ای‌دی پورتز که دومین شرکت فعال بندری امارات در آفریقا به شمار می‌رود متعلق به ابوظبی است و از همین رو، حمایت‌های مالی و سیاسی گسترده‌ای دریافت می‌کند. تصویر پوستر پراکندگی قابل‌توجه بنادری را نمایش می‌دهد که امارات متحده در آنها موفق به کسب امتیاز (اعم از احداث، توسعه یا بهره‌برداری) شده است و بیراه نیست اگر گفته شود امارات در گوشه گوشه آفریقا حضوری مشهود و منظم دارد.

شمال آفریقا

در میان کشورهای شمال آفریقا، حضور امارات در مصر بسیار پررنگ است. بندر پورت سعید و سایر بنادری که در اطراف کانال سوئز در اختیار امارات قرار دارند، نقش این کشور را در مدیریت و هدایت تجارت میان آسیا و اروپا افزایش داده و به آنها در بازار لجستیک بین‌الملل اهرم قابل توجهی می‌بخشد. به جز مصر در آنسوی مدیترانه، بندر جزایر نیز در سواحل کشور الجزایر یکی از مراکزی است که از سوی امارات مورد توجه قرار گرفته است.

شرق آفریقا

فعالیت بندری امارات در شرق آفریقا بر چهار منطقه متمرکز بوده است: جیبوتی، پونت‌لند، سومالی‌لند و سودان. بندر بربره در سومالی‌لند علاوه بر پشتیبانی دریایی در دریای سرخ و باب‌المندب، از حیث دسترسی به اتیوپی به عنوان یک مرکز اقتصادی و هاب قهوه اهمیت دارد. اخیرا روابط امارات با جیبوتی و سودان دچار تنش شده و از همین رو، پروژه‌های بندری مانند بندر ابوعمامه در سودان متوقف شده اند. در مقابل بندر دارالسلام تانزانیا به زنجیره بنادر آفریقایی این کشور اضافه شده است.

بدین ترتیب، مسیری مطمئن برای دسترسی امارات به سرزمین‌های محصور در خشکی‌ای همچون جمهوری دموکراتیک کنگو، زامبیا، روآندا و بروندی فراهم شده است. باید توجه داشت که ورود لجستیکی امارات در آفریقا به بنادر ساحلی محدود نمی‌شود و این کشور دست به توسعه بنادر خشک در داخل کشورها نیز زده است. به عنوان مثال، پایانه لجستیکی کیگالی در رواندا از جمله اقدامات امارات برای پشتیبانی از بنادر مومباسا و دارالسلام است.

غرب آفریقا

علیرغم فاصله چشمگیر با دبی و ابوظبی، پایگاه‌های لجستیک دریایی امارات در غرب آفریقا و ساحل آتلانتیک جنوبی گسترشی فزاینده داشته است. ای‌دی پورت سال‌هاست که در بندر کمسر گینه به عنوان پایگاه صادرات بوکسیت از آفریقا حضور دارد و یک ترمینال تخصصی کانتینری نیز توسط شرکت گلوبال آلومینیوم امارات ساخته شده است.

امارات در سال‌های اخیر به دو پروژه مهم دیگر در غرب آفریقا توجه نشان داده است: بندر پورت نوآر در کنگو، لواندا در آنگولا. پورت‌نوار با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه خود یک بندر صادراتی کلیدی برای طلا، مس و الماس به حساب می‌رود و لوآندا در آنگولا در عمل به موازات کریدور مشهور لوبیتو تعریف شده و به منظور تضمین دسترسی به کشورهای آنگولا، جمهوری دموکراتیک کنگو و زامبیا برای امارات واجد اهمیت خواهد بود.

جمع‌بندی

ورود عمیق این دو شرکت در لجستیک دریایی آفریقا را باید نشان‌دهنده گسترش نهادینه‌شده و متنوع‌شده حضور امارات در این قاره دانست و با حضور دو بازیگر دولتی از ابوظبی و دبی در بازارهای بندری آفریقا، می‌توان مدعی شد که رقابت و همکاری داخلی نیز به‌نوعی به هدایت سرمایه‌گذاری‌های لجستیکی امارات در این قاره کمک می‌کند.