افشاگری هفته گذشته فایننشال تایمز درباره پولشویی با رمزارز A7A5 در قرقیزستان یک مطالعه موردی مناسب از نحوه توسعه جعبه ابزار روسیه برای دور زدن تحریم‌های غرب است و به خوبی نشان می‌دهد که دارایی‌های دیجیتالی، با هدایت شدن در یک ساختار ضعیف از منظر قضایی، مسیری تقریبا گسست‌ ناپذیر برای فرار از نظارت مالی غرب ایجاد کرده اند.

براساس گزارش‌ها رمزارز A7A5 بیش از 9.3 میلیارد دلار را از طریق صرافی گرینکس، در بازه زمانی چهار ماهه پس از تاسیس این صرافی، جابه‌جا کرده است. این صرافی، به عنوان تنها صرافی کارگزار در رمز ارز A7A5، تنها چند هفته پیش از تحریم پلتفرم روسی گارانتکس تاسیس شده و شباهت ساختاری این دو صرافی، همراه با حجم و سرعت معامله رمزارز مورد بحث، نمایانگر یک طراحی از پیش‌ تعیین شده است. در این طراحی، شبکه‌های غیررسمی کارگزاران، انتقال‌های چندمرحله‌ای و شرکت‌های پوششی با ظاهر موسسات مالی از ابهام رگولاتوری موجود در قرقیزستان استفاده کرده و امکان انتقال خاموش روبل از اقتصاد روسیه و تبدیل آن به دارایی‌های دیجیتال در کیف پول‌های خارجی را فراهم ساخته اند.

این رمز ارز تنها یکی از نمودهای بازی تحریم‌گریزی روسیه است. از سال 2014 و به شکل عملیاتی‌تر، از شروع اولین تحریم‌های مربوط به جنگ اوکراین در سال 2022، الگوی بازیگری روسیه در حوزه دیجیتال با هر بسته تحریمی جدید به بلوغ رسیده است. هر گاه غرب بانک جدیدی را تحریم، خط ارتباطی‌ مشخصی را قطع و محدودیت‌های صادراتی جدیدی را اعمال کرده، روسیه متوقف نشده است. بلکه با هدف قرار دادن ضعیف‌ترین حلقه رگولاتوری در محیط منطقه‌ای، بازیگران خود را مجدد وارد کرده و با شرایط جدید تطبیق پیدا کرده است.

در ماه‌های اولیه جنگ اوکراین، کیف پول‌های روسی و تبادلات حجم بالای رمزارز، بالاخص رمزارزهای باثبات همچون تتر، سریع‌ترین روش خروج از روبل و ورود به اکوسیستم دلارپایه بود. قرقیزستان در این مسیر بستری کمیاب به حساب می‌آمد: یک اقتصاد همسو با روسیه، با ساختار دلاریزه و رشد فزاینده بکارگیری دارایی‌های دیجیتال. علیرغم اینکه پلتفرم‌های رمزارز در این اقتصاد فاقد ساختار قانونی نیستند، عدم وجود شفاف تعهدات و ظرفیت محدود اعمال قانون، دست اتباع روس را برای بهره‌برداری از این نظام کاملا باز گذاشته است.

مسکو به این برداشت رسیده است که جدا شدن کامل از دلار اهمیتی به مراتب کمتر از ساختن کانال‌های حیاتی دارد. رمزارزها، با طبیعت فراملی و لایه‌های راستی‌آزمایی غیرمتمرکز خود، معابر موقت برای خروج از انزوا ایجاد می‌کنند. مادامی که روبل می‌تواند به نمادهای خارج از نظارت اوفک (دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی ایالات متحده آمریکا) تبدیل شود و از طریق نظام‌های مالی در کشورهای همسو با روسیه یا بی‌تفاوت به تحریم به چرخه بازگردد، این معماری تداوم خواهد یافت.

بازیگران متصل به روسیه، نه تنها در روسیه، بلکه در بسیاری از کشورهای همسو، به ارتقای فزاینده ظرفیت استخراج رمزارز روی آورده اند. توسعه ظرفیت استخراج، فقط ناظر به تولید رمزارزهای جدید نیست. بلکه توسعه زیرساخت سرمایه‌ای دیجیتال در کشورهایی است که انرژی ارزان، نظارت حداقلی و همکاری محدود قضایی با غرب دارند.

ناتوانی غرب در اعمال موثر تحریم‌ها ادراکی نیز هست. تحریم‌ها براساس لیست‌های دوره‌ای از نام‌ها و حساب‌هایی انجام می‌پذیرد که به سرپیچی روسیه کمک کرده اند. هر نقطه‌ای که بر این اساس تحریم شود، با تغییر مسیرها و افزودن بازیگران جدید قابل جایگزینی است. علاوه بر این، نظارت مالی تحریمی در چرخه‌های ماهیانه یا فصلی تحقق می‌یابد. این در حالی است که نمونه A7A5 نشان می‌دهد که در یک بازه زمانی کوتاه میلیاردها روبل پول پیش از شناسایی، تبدیل و منتقل شده اند. نگران کننده‌تر اینکه، این نظام مبتنی بر رمزارز، در بانک‌های کوچک اروپای شرقی و قفقاز به نظام مالی غیردیجیتال بازگشته و از این طریق، رهگیری آنها تقریبا غیرممکن می‌شود. بالاخص که در بسیاری از موارد، شرکت‌های محلی و اسناد رسمی تجارت فیزیکی به هموار کردن مسیر کمک می‌کنند.

به بیان دیگر، راه‌های فرار مالی روسیه دیجیتال، توزیع شده و رو به تکامل اند و با لیست‌های تحریمی نمی‌توان با آن مقابله کرد. برای غرب A7A5 یک نمونه هشدار برانگیز است و نمونه بعدی ممکن است هیچ‌گاه در انظار عمومی قرار نگیرد و با این حساب، غرب یکی از زمین‌هایی را که در آن قدرت نامتقارن دارد، واگذار خواهد کرد.

منبع: دیپلمات 
نویسنده: برت اریکسون