سی و هفتمین کابینه اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو، رهبر حزب لیکود، در هشتم دی‌ماه ۱۴۰۱ شروع به کار کرد.[1] حزب متبوع نتانیاهو در انتخابات پارلمانی رژیم صهیونیستی که در دهم آبان ۱۴۰۱ برگزار شد، توانست با کسب ۳۲ کرسی، بیشترین تعداد کرسی در کنست رژیم صهیونیستی را از آن خود کند.[2] این حزب در ائتلاف با احزاب شاس، اتحاد یهودیت توراتی و ائتلاف صهیونیسم مذهبی توانست با کسب ۶۴ کرسی، اکثریت پارلمان رژیم صهیونیستی را از آن خود کرده و موفق به تشکیل کابینه شود.[3] این کابینه، عنوان مذهبی‌ترین و راست‌گراترین دولت تاریخ رژیم صهیونیستی را از آن خود کرد.[4] کابینه نتانیاهو از بدو شروع به کار خود با مجموعه‌ای از مشکلات داخلی و خارجی مواجه شد که این مشکلات، شرایط را برای ادامه کار دولت پیچیده کرد. تلاش دولت برای اعمال اصلاحات قضایی و محدود کردن اختیارات دیوان عالی، با موجی از نارضایتی مردمی همراه شده و احزاب و گروه‌های مخالف دولت، این اقدامات دولت نتانیاهو را تلاشی برای حذف دموکراسی از کشور و ابزاری برای فرار نتانیاهو و برخی از چهره‌های شاخص دولت از محاکمه دانستند.[5] اعتصابات و اعتراضات گسترده مردمی و بیانیه‌های تند چهره‌های شاخص احزاب اپوزیسیون علیه اقدامات کابینه نتانیاهو در جهت پیشبرد اصلاحات قضایی، چالش‌های گسترده‌ای را برای دولت فراهم آورد. در کنار این مسئله، وقوع حملات حماس به اراضی اشغالی و به اسارت درآوردن شماری از شهروندان رژیم صهیونیستی در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، کابینه نتانیاهو را با شرایطی مواجه کرد که در طول تاریخ ۷۵ ساله رژیم صهیونیستی سابقه نداشته‌است.

تحولات در ائتلاف پس از 7 اکتبر

 پس از وقوع این رسوایی امنیتی بی‌سابقه، حزب اپوزیسیون اردوگاه دولتی به رهبری بنی‌گانتز، برای کمک به دولت در جهت خروج از بحران پیش آمده، به کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی پیوست. از آنجایی که چهره‌های مطرح این حزب نظیر بنی‌گانتز و گادی آیزنکوت، سابقه وزارت جنگ و ریاست ستاد ارتش رژیم صهیونیستی را در کارنامه خود داشتند، حضور این افراد در کابینه امنیتی، با استقبال برخی چهره‌ها و گروه‌های مختلف مردمی مواجه شد.[6] اما در نهایت اعضای حزب اردوگاه دولتی با این استدلال که:«نتانیاهو، جان اسرای اسرائیلی را فدای منافع شخصی خود کرده‌است»، در ژوئن ۲۰۲۴ (خرداد 1403) از کابینه امنیتی خارج شده و بار دیگر به اپوزیسیون دولت تبدیل شدند.[7]

یکی دیگر از تحولات پس از جنگ ۷ اکتبر، جدا شدن حزب امید نو به رهبری گیدئون سعر، وزیرخارجه کنونی رژیم صهیونیستی، از ائتلاف با اردوگاه دولتی و پیوستن این حزب به ائتلاف با دولت بود. این حزب در نهایت در اسفند ۱۴۰۳ اعلام کرد که به حزب لیکود پیوسته است و از این پس ذیل این حزب فعالیت خواهد کرد.

پس از این وقایع، نوبت به احزاب مذهبی و افراطی رسید تا کابینه نتانیاهو را ترک کنند. ابتدا در دی ماه ۱۴۰۳، بن‌گویر، رهبر حزب اوتزما یهودیت به دلیل آتش‌بس دوم و توافق دولت نتانیاهو با حماس بر سر تبادل اسرا، از کابینه خارج شد. اما پس از آغاز مجدد جنگ در اسفند همان سال، بن‌گویر دوباره به کابینه بازگشت.[8] در ادامه و پس از حکم دیوان عالی مبنی بر ضرورت سربازگیری از جماعت‌های حریدی توسط وزارت جنگ رژیم صهیونیستی، نمایندگان این گروه‌‎ها یعنی احزاب شاس و یهودیت توراتی نیز در تیر ۱۴۰۴ اعلام کردند که از کابینه خارج خواهند شد. حریدیان که تا پیش از این از خدمت سربازی معاف بودند، خواهان تداوم این شرایط بوده و به همین جهت، اعضای حزب یهودیت توراتی اعلام کردند که شرط آن‌ها برای حضور در کابینه نتانیاهو، معافیت جوانان محصل در یشیواها از خدمت سربازی بوده‌است و حال که این شرط زیر پا گذاشته شده‌است، بقای آن‌ها در ائتلاف حاکم، دلیلی ندارد. حزب شاس نیز خواستار این شد تا  قانونی را در کنست تصویب شود که به موجب آن، جماعت‌های حریدی و جوانان محصل در یشیواها به صورت مادام العمر از خدمت سربازی معاف شوند. با خروج حزب یهودیت توراتی از دولت، شمار نمایندگان ائتلاف حاکم به رقم شکننده ۶۱ از ۱۲۰ رسید و این مسئله شرایط را برای دولت نتانیاهو بسیار سخت کرد. با احتساب کناره‌گیری آوی ماعوز از کابینه، کرسی‌های ائتلاف عملاً به 60  کاهش یافته است.   هرچند که اعضای حزب شاس نیز در اعتراض به سربازگیری از جماعت حریدی از دولت خارج شدند، اما در کنست همچنان در ائتلاف با احزاب حاکم باقی ماندند. خروج احتمالی اعضای حزب شاس از ائتلاف با احزاب دولتی در کنست، می‌تواند عمر کابینه نتانیاهو را پیش از موعد مقرر، یعنی دی 1405، به پایان برساند.[9]

احتمال فروپاشی ائتلاف

به طور خلاصه، ائتلاف دولتی به رهبری بنیامین نتانیاهو در ابتدای راه توانست با ۶۴ کرسی در کنست، اکثریت پارلمان را از آن خود کرده و دولت تشکیل دهد. در ادامه و با وقوع نبرد طوفان الاقصی، ۱۲ عضو حزب اردوگاه دولتی نیز به این ائتلاف پیوسته و شمار اعضای حاضر در ائتلاف دولت در کنست به ۷۶ نفر رسید. اما در ادامه با خروج اعضای حزب اردوگاه دولتی از ائتلاف با دولت و پیوستن مجدد حزب امید نو به دولت، شمار اعضای ائتلاف دولتی به عدد ۶۸ رسید. با خروج نمایندگان حزب یهودیت توراتی از ائتلاف با دولت نیز در نهایت این عدد به ۶۱ کرسی رسید. ذکر این نکته ضروری است که آوی مائوز، رهبر حزب نوام که صاحب یک کرسی در کنست است نیز در فروردین ۱۴۰۴ از دولت انصراف داده و اکنون ائتلاف دولت تنها ۶۰ نماینده دارد.[10] اکنون دولت در شرایط بسیار شکننده‌ای به سر برده و خروج یک عضو کنست از ائتلاف با دولت، می‌تواند به عمر کابینه نتانیاهو پایان بخشد؛ امری که در دولت بنت، با خروج عیدیت سیلمن از حزب یمینا و پیوستن او به حزب لیکود، به وقوع پیوست.[11] بنابراین، پایان عمر سی و هفتیمن دولت رژیم صهیونیستی به رهبری بنیامین نتانیاهو، پیش از موعد مقرر، هرگز دور از ذهن نبوده و تحولات آتی، نقش تعیین‌ کننده‌ای بر بقا یا خاتمه دولت نتانیاهو خواهد داشت. به نظر می‌رسد جدی‌ترین تهدید پیش روی نتانیاهو، خروج حزب شاس به رهبری آریه درعی از ائتلاف با دولت و پس از آن، خروج احتمالی حزب اوتزما یهودیت به رهبری ایتمار بن‌گویر از ائتلاف با دولت باشد. طبعا تحولات میدانی و درگیری‌های اسرائیل در منطقه، تاثیر مستقیمی بر تداوم یا سقوط دولت نتانیاهو خواهد داشت.

آرایش سیاسی جدید

اما در خصوص آینده احزاب در رژیم صهیونیستی و پیشبینی ترکیب کنست آینده رژیم صهیونیستی، رجوع به آخرین نظرسنجی‌های منتشر شده توسط مراکز افکار سنجی این رژیم می‌تواند یاری‌کننده باشد. مطابق آخرین نظرسنجی شرکت لازار میشکاریم که به سفارش روزنامه معاریو انجام شده‎‌است، اگر انتخابات کنست امروز برگزار شود، حزب لیکود ۲۵ کرسی به دست خواهد آورد که این تعداد کرسی، ۷ کرسی کمتر از تعداد کرسی‌های این حزب در انتخابات ۲۰۲۲ خواهد بود. از سوی دیگر،‌ نفتالی بنت که در انتخابات ۲۰۲۲ حضور نداشت و از شرکت در انتخابات کناره‌گیری کرده بود، برای انتخابات آتی اعلام آمادگی کرده و اعلام کرده که در انتخابات آینده با حزب بنت ۲۰۲۶، پا به عرصه رقابت‌های انتخاباتی خواهد گذاشت.[12] مطابق نظرسنجی روزنامه معاریو، اگر امروز انتخابات برگزار شود، حزب بنت موفق به کسب ۲۲ کرسی خواهد شد. پس از این حزب، حزب دموکراتیم که از ائتلاف دو حزب چپ مرتز و کارگر به وجود آمده، با کسب ۱۰ کرسی در جایگاه سوم قرار خواهد داشت. پس از آن نیز احزاب یش عتید به رهبری یائیر لاپید و اسرائیل بیتنو به رهبری آویگدور لیبرمن هرکدام با کسب ۹ کرسی قرار خواهند داشت. نکته قابل توجه در این نظرسنجی کاهش ۱۵ کرسی از ۲۴ کرسی فعلی حزب یش عتید در انتخابات پیش رو است. از طرفی افزایش تعداد کرسی‌های حزب اسرائیل بیتنو از ۶ به ۹ نیز موید این مطلب است که محبوبیت این حزب در میان ساکنان سرزمین‌های اشغالی نسبت به انتخابات ۲۰۲۲ افزایش داشته‌است. البته در حاشیه ذکر این مسئله ضروری است که این اعداد طبعا قطعی نبوده و تا روز انتخابات، بر حسب تحولات داخلی و خارجی حول رژیم، ممکن است این اعداد به کلی دگرگون شود. در مرتبه بعدی احزاب شاس، اوتزما یهودیت و حزب تازه تاسیس یاشار، هر کدام با ۸ کرسی قرار دارند. در خصوص احزاب شاس و اوتزما یهودیت پیشتر توضیحاتی ذکر شد، اما در خصوص حزب یاشار باید گفت که این حزب توسط گادی آیزنکوت پس از جدایی از ائتلاف با حزب کاخول لاوان(آبی-سفید) بنی گانتز تاسیس شده و در انتخابات آتی، جدای از احزاب متحد در حزب اردوگاه دولتی ظاهر خواهد شد. قابل توجه است که تعداد کرسی‌های شاس، مطابق این نظرسنجی از ۱۱ به ۸ کاهش یافته است. در ادامه حزب اتحاد یهودیت توراتی با ۷ کرسی و پس از آن احزاب عربی حدش-تعال و حزب رعم، هرکدام با ۵ کرسی قرار خواهند داشت. نکته قابل توجه این است که حزب میلیومنیکم(سربازان ذخیره) به رهبری یوآز هندل، با کسب ۴ کرسی برای اولین بار در کنست حضور پیدا خواهد کرد. این حزب با شعار سربازی برای همه تاسیس شده و هدف آن، لغو تمام معافیت‌های سربازی و سربازگیری از تمام جماعت‌های حاضر در سرزمین‌های اشغالی از جمله حریدیان و اعراب است. در مجموع این حزب در دسته احزاب اپوزیسیون دولت فعلی قرار خواهد گرفت.[13] نکته قابل توجه در این نظرسنجی عدم عبور احزاب آبی-سفید بنی گانتز و حزب صهیونیسم مذهبی اسموتریچ از سد انتخاباتی است که این به این معنا است که این احزاب در انتخابات آتی در کنست حضور نخواهند داشت.[14]

چشم‌انداز آینده قدرت سیاسی

بر اساس نظرسنجی مذکور، فارغ از احزاب عربی که احتمال حضور آن‌ها در ائتلاف برای تشکیل دولت پایین است، احزاب ائتلاف دولتی فعلی، با کسب تنها ۴۸ کرسی، از تشکیل دولت در انتخابات آتی ناکام خواهند بود و در سمت دیگر، احزاب اپوزیسیون با کسب ۶۲ کرسی، بدون نیاز به ائتلاف با احزاب عربی خواهند توانست تا دولت تشکیل دهند و بر این اساس، احتمال نخست وزیری مجدد نفتالی بنت در انتخابات آتی افزایش خواهد یافت. ذکر این نکته ضروری است که یکی از مسائل تاثیرگذار در انتخابات پیشرو، ضرورت سربازگیری از جماعت‌های حریدی خواهد بود. این مسئله به یکی از اصلی‌ترین شعارهای کمپین‌های تبلیغاتی احزاب اپوزیسیون دولت فعلی مبدل گشته و حتی در حزب لیکود بر سر موافقت و مخالفت با سربازی حریدیان، میان اعضای حزب اختلافاتی به وجود آمده‌است. با توجه به این که جماعت‌های حریدی غالبا هرگز حاضر نخواهند شد تا در خدمت سربازی شرکت کنند، اولا احتمال افزایش مشارکت این افراد در انتخابات آتی به منظور رای نیاوردن گفتمانی که خواستار سربازگیری از حریدیان خواهد شد، دور از ذهن نبوده و ثانیاً،‌ تمرکز بیش از حد بر سر مسئله سربازگیری از جماعت‌های حریدی، شکاف‌های میان گروه‌های مختلف حاضر در سرزمین‌های اشغالی را بیش از پیش افزایش داده و چالش‌های فراوانی را برای همه گروه‌ها و احزاب سیاسی به وجود خواهد آورد.

با توجه به اولویت یافتن مسائل امنیتی در اسرائیل پسا طوفان الاقصی،‌ پیش‌بینی می‌شود که غالب طرح‌ها، برنامه‌ها و کمپین‌سازی احزاب و جریان‌های سیاسی رژیم، در انتخابات آتی حول محور مسائل امنیتی نظیر همان بحث سربازی جماعت‌های حریدی، جلوگیری از فرار اعراب از سربازی، نحوه مقابله با محور مقاومت و تصمیم‌گیری برای آینده فلسطین و غزه بچرخد.

با توجه به نکات ذکر شده، در مجموع می‌توان عنوان کرد که در دوره فعلی، آغاز مجدد دوره‌ای از نابسامانی‌های سیاسی در سرزمین‌های اشغالی مشابه آن‌چه که در سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ رخ داد، هرگز دور از ذهن نخواهد بود.

منابع و پی‌نوشت‌ها:

[1] https://main.knesset.gov.il/en/news/pressreleases/pages/press291222r.aspx

[2] https://main.knesset.gov.il/en/About/History/Pages/KnessetHistory.aspx?kns=25

[3] https://www.theguardian.com/world/2022/nov/04/netanyahu-begins-coalition-talks-to-form-israeli-government

[4] https://www.haaretz.com/israel-news/elections/2022-11-03/ty-article/.highlight/will-israel-become-a-theocracy-religious-parties-are-elections-biggest-winners/00000184-3db9-dc3c-a1ac-bfbb83b40000

[5] https://www.nytimes.com/2023/01/14/world/middleeast/israel-protests-netanyahu.html

[6] https://www.timesofisrael.com/after-days-of-indecision-netanyahu-gantz-agree-to-establish-emergency-war-government/

[7] https://www.theguardian.com/world/article/2024/jun/09/moderate-politician-benny-gantz-resigns-israeli-war-cabinet

[8] https://www.haaretz.com/israel-news/2025-01-18/ty-article/.premium/far-right-ben-gvir-resigns-from-netanyahu-government-over-hostage-deal/00000194-7a85-d6ab-adff-ffdf681e0000

[9] https://www.aljazeera.com/news/2025/7/15/israeli-ultra-orthodox-party-quits-netanyahu-government-over-conscription

[10] https://www.jpost.com/israel-news/politics-and-diplomacy/article-861141

[11] https://www.timesofisrael.com/renegade-yamina-mk-silman-my-decision-to-leave-the-coalition-is-final/

[12] https://www.timesofisrael.com/bennetts-new-party-aims-to-restore-security-to-israel-draft-ultra-orthodox/

[13] https://www.timesofisrael.com/former-center-right-minister-yoaz-hendel-forms-new-reservists-party/

[14]https://www.newsru.co.il/israel/28nov2025/seker307.html?utm_source=telegram&utm_medium=smms#0_8_11693_7736_2163_253742826