شهر عقبه اردن در روز ۱۴ دسامبر میزبان نخستین نشست کمیته هماهنگی عربی برای سوریه با حضور کشورهای اردن، عربستان سعودی، عراق، لبنان، مصر و دبیر کل اتحادیه عرب بود. وزرای امور خارجه امارات، بحرین و قطر و همچنین جوزف بورل به‌عنوان نماینده عالی اتحادیه اروپا و گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه نیز در این نشست حضور داشتند. پس از برگزاری نشست نیز، این کمیته، گفتگویی با وزیران امور خارجه ترکیه، ایالات‌متحده، فرانسه و نمایندگان بریتانیا و آلمان داشت.

این نشست در سایه تحولات و انتقال قدرت سریع در سوریه از سقوط بشار اسد تا قدرت‌گیری مخالفین مسلح در این کشور، با هدف دستیابی به سازوکاری مسالمت‌آمیز جهت انتقال سیاسی قدرت، تحت نظارت سازمان ملل و اتحادیه عرب برگزار شد و نخستین حرکت منطقه‌ای برای بررسی آینده سوریه جدید پس از فروپاشی نظام اسد بود که علی‌رغم اهمیت فراوان این رویداد، غیبت نمایندگان هیئت حاکمه جدید سوریه در نشست بحث‌برانگیز بود.

موضوع مورد بحث در این جلسات، حمایت از فرآیندهای سیاسی در سوریه بود که فرآیند انتقال قدرت در سوریه را مطابق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت اجرا نموده و خواسته‌های مردم سوریه را تامین نماید. همچنین این فرآیندهای سیاسی باید ضمانت‌ بدهند در مسیر بازسازی نهادهای دولتی، حفظ حاکمیت، ثبات و امنیتِ سوریه واحد، محافظت از تمامیت ارضی و حراست از حقوق شهروندان این کشور اقدام خواهد نمود. نخستین گام این موضوع نیز ایجاد نظام سیاسی جدید و برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه‌ای تحت نظارت سازمان ملل است که خواسته‌های تمام مردم سوریه را برآورده سازد.

نگرانی‌های بین‌المللی

نشست عقبه در حالی برگزار می‌شود که اوضاع سوریه به سرعت در حال تغییر است و این موضوع باعث برانگیختن نگرانی‌هایی در کشورهای همسایه در زمینه احتمال سرریز ناآرامی‌ها به داخل کشور آن‌ها شده است. با این وجود نتایج نشست‌ها در زمینه دستیابی به مسیر اجماعی میان سوری‌ها در ایجاد یک نظام سیاسی جدید امیدوار کننده بود. نظامی که می‌تواند علاوه بر تامین منافع سوریه، بر ثبات این کشور و منطقه نیز تأثیر مثبت بگذارد. در همین راستا آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر در سوریه تأکید کرد. این موضوع آشکار نمود که مقامات آمریکایی با هیئت تحریر الشام در تماس بوده‌اند.

برگزاری این نشست‌ نشان‌دهنده علاقه کشورهای مختلف به حضور در روند انتقال سیاسی سوریه است، اما سیاست‌های بین‌المللی در این زمینه هماهنگ نیست. کشورهای غربی همچون ایالات متحده و اتحادیه اروپا و نیز برخی از کشورهای عربی در اتخاذ موضع روشن نسبت به تحولات سوریه مردد هستند، در حالی که برخی کشورها مانند قطر و ترکیه برای گسترش روابط دیپلماتیک خود با دمشق اشتیاق نشان داده‌اند. این عدم هماهنگی در سیاست‌ها، نفوذ بین‌المللی را در روند انتقالی سوریه تضعیف می‌کند.

جامعه جهانی انتظار دارد که هیئت تحریرالشام اقدامات عملی برای مدیریت تحولات و تضمین مشارکت ملی در روند انتقالی انجام دهد و نظام سیاسی دموکراتیک ایجاد نماید که به حقوق اقلیت‌ها احترام می‌گذارد. در عین حال، این دوره آزمونی برای حسن نیت جامعه بین‌المللی در حمایت از تحولات سوریه است. روابط خوب سوریه با جامعه جهانی در این دوره برای هر دو طرف حیاتی است و می‌تواند به تسریع فرآیند انتقالی و منافع مشترک کمک کند.

تردید درباره اهداف این نشست

با سقوط رژیم بشار اسد، سوریه وارد مرحله انتقالی پیچیده‌ای شد که در آن قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تعیین آینده این کشور رقابت می‌کنند. برخی شاخص‌ها نشان می‌دهند که پیش از برگزاری نشست عقبه، به ویژه به دلیل عدم حضور رهبری جدید سوریه، شک و تردیدهایی درباره نیت‌های آن وجود داشته است. این امر موجب انتقاد از نشست و نتایج آن شد، چرا که برخی معتقدند هدف این پروژه‌ تبدیل سوریه به کشوری تحت نظارت سازمان ملل با حاکمیت فردی از آن سازمان به‌عنوان نماینده تصمیم‌گیر مردم سوریه است.

نتیجه گیری

 سوریه در روزهای اخیر شاهد تحرکات سریع بین‌المللی و منطقه‌ای برای فشار برای تشکیل نهاد جدید بوده است. سفر پدرسن، فرستاده سازمان ملل به دمشق، در چارچوب فشار برای اجرای قطعنامه 2254 سازمان ملل و تشکیل دولت انتقالی انجام شد. با این حال، با سقوط حکومت اسد، واقعیت‌های میدانی از قطعنامه سازمان ملل پیشی گرفته و لازم است در آن تجدید نظر صورت گیرد. در نهایت این خواست مردم سوریه است که باید مورد تاکید و احترام محافل سیاسی و بین‌المللی قرار بگیرد.

 

منبع: خلیج انلاین- امارات 


نویسنده: یوسف حمود


اندیشکده تهران


0 دیدگاه

logo

ارسال دیدگاه