ائتلاف‌بندی چین، کره‌شمالی و روسیه، اعضای سازمان ائتلاف آتلانتیک شمالی (ناتو) را به این نتیجه رسانده است که امنیت منطقه هند_اقیانوسیه و اروپا را نمی‌توان از یکدیگر جدا کرد. ارسال تدارکات با کاربرد دوگانه توسط چین و انتقال مهمات و موشک‌های بالستیک کره شمالی به روسیه کمک کرده‌اند تا ذخایر تسلیحاتی خود را مجدداً پر کند. در حقیقت کشورهای حوزه هند_اقیانوسیه روسیه را قادر ساخته‌اند تا بزرگترین جنگ در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم را ادامه دهد.

این تحولات قطعاً امنیت هند_اقیانوسیه را متأثر خواهد کرد. روسیه در ازای پشتیبانی که دریافت می‌کند، به برنامه موشک‌های بالستیک و هسته‌ای کره شمالی کمک خواهد کرد و حامی مواضع پکن و پیونگ‌یانگ در مسائل کلیدی آسیا خواهد بود. همچنین ممکن است حتی در حمایت از شرکایش به طور مستقیم مداخله کند. اگر یک جنگ در هند_اقیانوسیه آغاز شود، هزینه‌های اقتصادی که بر اعضای ناتو تحمیل می‌شود از هزینه‌های کنونی ناشی از جنگ اوکراین فراتر خواهد رفت. افزون بر این، دخالت مستقیم روسیه در هرگونه پیشامد منطقه‌ای، ایالات متحده را ناچار می‌کند که نیروهایش در اروپا را کاهش داده و به این ترتیب فضا را برای تهاجم بیشتر روسیه مهیا کند. بنابراین، به نفع ناتو است که در بازدارندگی در هند_اقیانوسیه مشارکت داشته باشد و از کمک نظامی چین به روسیه ممانعت کند.

چرخش ناتو به سمت هند_اقیانوسیه

ناتو نگرانی فزاینده خود را نسبت به تقویت مشارکت چین با روسیه ابراز کرده است. اعلامیه ۲۰۱۹ لندن اولین موضع رسمی ناتو بود که در آن به چین اشاره شد. از آن زمان، اشاره به چین برجسته‌تر شده است، مخصوصاً پس از اشغال اوکراین توسط روسیه. در اجلاس ۲۰۲۲ مادرید، ناتو خط مشی راهبردی جدیدی را معرفی کرد که در آن «جاه‌طلبی‌ها و سیاست‌های قهری» چین «ارزش‌ها، امنیت و منافع ما را به چالش می‌کشد.» همچنین برای اولین بار، رهبرانی از استرالیا، ژاپن، نیوزیلند و کره‌جنوبی (که تحت عنوان هند_اقیانوسیه 4 یا IP4 شناخته می‌شوند) به اجلاس ناتو ملحق شدند. اعلامیه اجلاس ۲۰۲۴ واشنگتن لحن بسیار تندی را به کار برد و چین را به «حامی تعیین‌کننده جنگ روسیه علیه اوکراین» خطاب کرد و به پکن هشدار داد که «نمی‌تواند بزرگ‌ترین جنگ در اروپا در تاریخ معاصر را ممکن سازد، بی‌آنکه این اقدام تأثیر منفی بر منافع و اعتبارش بگذارد.»

دو نکته برجسته در هند_اقیانوسیه ناتو را بر این منطقه متمرکز کرده است. نخست، اعضای این پیمان نگران هستند چین به تایوان حمله کند و آمریکا برای دفاع از آن وارد عمل شود. در این حالت واشنگتن مجبور است با محاسبه هزینه_فایده خود، متحدین ناتو را وادار کند که سهم بیشتری در بازدارندگی مقابل روسیه بپذیرند. به علاوه، اگر بازدارندگی در تایوان شکست بخورد، عواقب اقتصادی آن برای اروپا ویران‌گر خواهد بود. زنجیره عرضه در سراسر اروپا به شدت آسیب می‌‎بیند. طبق تخمین‌ها منازعه بر سر تایوان ۱۰ تریلیون دلار از تولید ناخالص جهانی خواهد کاست.

دوم، منازعه در شبه‌جزیره کره نیز تحولات مشابهی را خلق می‌کند. اگرچه مشخص نیست آیا آمریکا از تایوان دفاع خواهد کرد یا خیر؛ اما شکی نیست که این کشور از کره جنوبی در برابر کره شمالی دفاع خواهد کرد. چنین واقعه‌ای نیروهای آمریکا را از اروپا بیرون خواهد کشاند و به اقتصاد اروپا آسیب خواهد زد. جدیدترین تحلیل تخمین می‌زند که جنگ در شبه‎‌جزیره کره تولید ناخالص جهانی را ۴ تریلیون دلار کاهش می‌دهد.

مسیر پیش رو

ناتو باید در امینت هند_اقیانوسیه مشارکت کند. نخست، این پیمان باید متوجه شود که منازعه در این منطقه آمریکا را وادار به انتقال ارتش خود از اروپا به اقیانوسیه خواهد کرد. اعضای ناتو باید ضمن افزایش هزینه‌های دفاعی، پایگاه‌های صنعتی دفاعی خود را بازسازی و برای درگیری شدید آمریکا در اقیانوسیه برنامه‌ریزی کنند. دوم، اعضای پیمان و شرکای هند_اقیانوسیه باید مسیر همکاری، به خصوص همکاری‌های صنعتی را دنبال کنند. سوم، ناتو باید به چین هشدار دهد که هرگونه اقدام نظامی علیه تایوان، روابط اقتصادی اروپا با چین را برای همیشه تغییر خواهد داد. چهارم، ناتو باید تلاش کند با روایت چین مقابله کند؛ روایتی که مدعی است این ائتلاف موجب برانگیختن تنش در منطقه است. این روایت می‌تواند شرکای ناتو در منطقه هند-اقیانوسیه را از این ائتلاف دور کند.

🔄 مطالب مرتبط با این موضوع در اندیشکده تهران: 
▫️لحظه حقیقت برای اروپا و اتحاد فراآتلانتیک 

منبع: شورای روابط خارجی 
نویسنده: دیوید ساکس